10. rocznica śmierci Maryli Płońskiej (30 XI 2011)

Dziś mija okrągła, 10. rocznica śmierci Marii Heleny (Maryli) Płońskiej – działaczki opozycji antykomunistycznej z okresu PRL, zasłużonej podczas strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku.

Maria Helena Płońska, używająca imienia Maryla, urodziła się 19 VIII 1957 roku w Gdańsku. W 1978 r. ukończyła tamtejsze Technikum Mechaniczno-Elektryczne. W latach 1979-1980 studiowała na Politechnice Gdańskiej.

Już od 1978 roku była związana z opozycją antykomunistyczną. Należała do Wolnych Związków Zawodowych (WZZ) oraz Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). Była redaktorką wydawanego w drugim obiegu „Robotnika Wybrzeża”, odpowiadając za jego stronę techniczną. W latach 1978-1979 uczestniczyła w organizowaniu obchodów rocznic masakry robotników na Wybrzeżu z 1970 roku. W 1979 r. jako reprezentantka WZZ przemawiała podczas tych obchodów. Została za to zatrzymana przez SB.

W latach 1978-1982 była rozpracowywana przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach akcji o kryptonimie „Godot/Maszynistka”.

Maryla Płońska odegrała poważną rolę podczas strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku. Należała do grupy osób, które zredagowały odezwę w związku ze zwolnieniem z pracy w stoczni Anny Walentynowicz, które było przyczyną wybuchu strajku. Później razem z Walentynowicz i Aliną Pieńkowską doprowadziły do podtrzymania strajku, gdy miał już zostać zakończony.

Była sekretarzem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Uczestniczyła też w redagowaniu słynnych 21 postulatów. Zorganizowała ponadto biuro tłumaczeń dla zagranicznych dziennikarzy.

Gdy powstawał już Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” uczestniczyła w tworzeniu jego struktur. Później jednak, zniechęcona konfliktami, odsunęła się od działalności związkowej.

W następnych latach pracowała dorywczo jako tłumaczka, korepetytorka i kreślarka. W 1984 r. znalazła pracę na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego jako bibliotekarka. Pracowała w uniwersyteckiej bibliotece do 1987 roku. W 1988 r. pracowała jeszcze w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, potem w latach 1988-1989 w firmie Intakom.

Od zawsze była chorowita. Pogarszający się stan zdrowia sprawił, że już w 1989 r. przyznano jej rentę. Miała I grupę inwalidzką. Zmarła na raka 30 XI 2011 roku w wieku zaledwie 54 lat. Pochowano ją na Cmentarzu Oliwskim w Gdańsku.

Marylę Płońską można zaliczyć do grona „cichych bohaterów” opozycji antykomunistycznej, dziś całkowicie albo niemal całkowicie zapomnianych. W 2018 roku została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności.