45. rocznica śmierci Stefana Kobosa "Wrzosa" (24 VII 1976)

Dziś mija 45. rocznica śmierci Stefana Kobosa "Wrzosa", jednego z ostatnich żołnierzy wyklętych, jednego z nielicznych, którzy zmarli śmiercią naturalną.

Stefan Kobos urodził się 27 XI 1900 roku w Maniowie (obecnie woj. małopolskie, pow. Dąbrowski). W czasie I wojny światowej walczył w Legionach, potem w 1920 roku w wojnie z bolszewikami. Przez cały okres II RP był zawodowym wojskowym. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku. Brał udział w walkach nad Sanem. Zdołał uciec przed Niemcami. Osiadł we wsi Brzeziny (obecnie woj. lubelskie, pow. tomaszowski). W okresie okupacji niemieckiej był żołnierzem Armii Krajowej, a potem, już w okresie panowania komunistów – Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". W WiN był szefem obwodu tomaszowskiego.

Był jednym z najdłużej ukrywających się antykomunistycznych konspiratorów. UB zdołała go aresztować dopiero w... styczniu 1956 roku! Było to możliwe dzięki mieszkańcom Brzezin, którzy ukrywali go i wykazywali się wielką dyskrecją. W 1952 roku do kryjówki w dobudowanym od środka w oborze pomieszczeniu... sprowadził nawet żonę. Po kilku miesiącach ją jednak odesłał do rodziny do Oświęcimia ze względu na ryzyko i niewygodę.

We wrześniu 1956 r. został skazany na dożywocie, zamienione na 15 lat więzienia. Przy okazji procesu doszło do rzeczy, która w okresie stalinowskim byłaby nie do pomyślenia, ale w okresie "odwilży" 1956 roku stała się możliwa, a mianowicie... petycji mieszkańców w obronie "Wrzosa"! Podpisała ją większość mieszkańców Brzezin, a także mieszkańcy wielu sąsiednich wsi – w sumie 228 osób. Nie została ona uwzględniona. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że "na rozprawie mienił się żołnierzem i bohaterem, nie okazawszy skruchy".

W 1957 r. rewizja procesu obniżyła wyrok do 8 lat. W 1959 r. ze względu na stan zdrowia "Wrzos" został wypuszczony na wolność, ale tylko tymczasowo. Do więzienia wrócił w 1961 r. W 1962 r. uzyskał kolejną przerwę. Ostatecznie darowano mu więzienie w 1968 roku.

Po odzyskaniu wolności zamieszkał w Opolu i tam zmarł 24 VII 1976 roku. Jako jeden z nielicznych żołnierzy wyklętych zmarł śmiercią naturalną.