Sanktuarium w Leśnej Podlaskiej

Jednym z kilku najważniejszych sanktuariów maryjnych w diecezji siedleckiej jest sanktuarium w Leśnej Podlaskiej. Dziś przypada jego święto.

Leśna Podlaska obecnie jest wsią będącą siedzibą gminy w powiecie bialskim w województwie lubelskim, znajdującą się nad rzeką Klukówką, dopływem Krzny. Leśna Podlaska położona jest 53 kilometry na północny wschód od Radzynia, 15 kilometrów na północny zachód od Białej Podlaskiej, 121 km na północny wschód od Lublina, 57 km na wschód od Siedlec. Wierni Kościoła Rzymskokatolickiego należą do parafii p. w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny oraz św. Piotra i Pawła. Kościół parafialny ma status bazyliki mniejszej i jest ważnym ośrodkiem kultu maryjnego. Opiekę nad nim sprawują zakonnicy z Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, czyli paulini.

Wszystko zaczęło się 26 IX 1683 roku, gdy dwóch wiejskich chłopców pasących bydło nieoczekiwanie znalazło na gruszy wizerunek Matki Bożej trzymającej Dzieciątko Jezus. To samo w sobie było dość zaskakujące, a na dodatek ów wizerunek sprawiał wrażenie, jakby jaśniał. Uznano to za cud czy przynajmniej jakiś znak. Kolejną osobliwością było to, iż nie był to wizerunek malowany, tylko płaskorzeźba, i to – co jeszcze osobliwsze – wykuta w polnym czerwonym kamieniu. Jeszcze jedną dość nietypową rzeczą był sposób ukazania Matki Bożej i Dzieciątka Jezus. Oboje mianowicie w rękach trzymają książki. Na książce trzymanej przez Maryję siedzi gołębica z rozpostrartymi skrzydłami. Nie są to popularne motywy w wizerunkach maryjnych.

Szybko zaczął się szerzyć kult. Już w 1684 r. specjalna komisja powołana przez biskupa zaświadczyła o łaskach spływających za pośrednictwem płaskorzeźby. Podobne były wyniki prac kolejnej biskupiej komisji z 1700 roku. Wizerunek uznano za cudowny. Za znak poczytano też to, iż spod pnia wyciętej gruszy, na której znaleziono rzeźbę, wytrysnęło źródełko.

Wcześniej, bo już w 1695 r., w Leśnej Podlaskiej erygowana została parafia. Jeszcze wcześniej, bo w roku 1686, wybudowano drewniany kościół. Szybko jednak okazało się, iż jest on za mały jak na ruch pielgrzymkowy, jaki się rozwinął. W 1718 r. zakończono budowę murowanej kaplicy, do której przeniesiono cudowny wizerunek. Zaczęła się też budowa dużego, murowanego kościoła. Uznano, że tak dużej budowie nie podoła skromna wiejska parafia i że inicjatywę może podźwignąć tylko jakiś zakon. Wybór padł na paulinów – czyli zakonników z tego samego zgromadzenia, które sprawuje pieczę nad najsłynniejszym polskim sanktuarium maryjnym, to jest nad Jasną Górą. Parafię i kościół przejęli oni w 1727 roku. Przystąpili do budowy swojego klasztoru, a potem do budowy kościoła. Budowa rozpoczęła się w 1731 roku, a zakończyła się w roku 1752. Bazylika p. w. św. Piotra i Pawła jest dużą świątynią reprezentującą barok. Jej konsekracja nastąpiła w 1758 roku.

W 1813 roku wojska rosyjskie, zajmujące Księstwo Warszawskie po niepowodzeniu wyprawy Napoleona, zrabowały klasztor i kościół, zabierając ozdobne sukienki i korony.

Ponad pół wieku później – w roku 1867 – rosyjski zaborca znowu uderzył ponownie w sanktuarium, i to jeszcze drastyczniej. Otóż całkowicie je zamknął, wygnał paulinów, skonfiskował świątynię i klasztor, oddając je mniszkom prawosławnym. Była to zemsta za skryte wspieranie powstańców styczniowych, ale także przejaw nienawiści katolicyzmu oraz chęci promowania prawosławia. Moskale nie wiedzieli, że z zagarniętego kościoła cudowny wizerunek został zawczasu po cichu zabrany i zastąpiony kopią.

Katolicy odzyskali kościół w 1915 roku, po wycofaniu się Rosjan. Świątynia została ponownie wyświęcona. W 1920 roku odnalazł się ukryty przez kilkadziesiąt oryginał wizerunku z Leśnej Podlaskiej. Był przez te długie lata przechowywany w Łomży. Po sprawdzeniu autentyczności został oficjalnie z powrotem wprowadzony do sanktuarium w 1927 roku.

W 1963 r. "Matka Boża Leśniańska" została oficjalnie ukoronowana. W uroczystości uczestniczył nie tylko ówczesny biskup siedlecki Ignacy Świrski, ale także sam prymas Stefan Wyszyński.

W 1984 r., rok po 300. rocznicy odkrycia wizerunku, kościół w Leśnej Podlaskiej zyskał status bazyliki mniejszej.

W Kościele oficjalne wspomnienie "Matki Bożej Leśniańskiej" przypada 26 IX. Sanktuarium w Leśnej Podlaskiej jest jednym z kilku najważniejszych sanktuariów maryjnych w diecezji siedleckiej, obok sanktuariów w Kodniu i w Woli Gułowskiej (i ewentualnie jeszcze w Orchówku).