Święci Szymon Gorliwy i Juda Tadeusz

Dziś Kościół wspomina świętych Szymona Gorliwego i Judę Tadeusza, apostołów, patronów diecezji siedleckiej. W Ostrówkach w powiecie radzyńskim jest obraz przedstawiający pierwszego z nich.

Niewiele wiadomo na ich temat, zwłaszcza na temat świętego Szymona. W Ewangeliach jest wspomniany zaledwie trzy razy. W Ewangelii wg św. Marka i Ewangelii wg św. Mateusza przy jego imieniu jest przydomek "Kananejczyk". Według jednej wersji przydomek wziął się stąd, że pochodził z Kany Galilejskiej, według innej jest zniekształcenie słowa "gorliwy". Za tą ostatnią wersją przemawia to, iż w Ewangelii wg św. Łukasza obok jego imienia jest przydomek Gorliwy. Nie wiadomo, skąd ten przydomek się wziął – czy był gorliwy jako apostoł, czy też, jak niektórzy przypuszczają, przed zostaniem apostołem związany był ze stronnictwem zelotów, których nazwa oznacza właśnie "gorliwych".

Pewne na temat św. Szymona jest tylko to, że był apostołem i że zginął śmiercią męczeńską. Są różne przekazy zarówno co do krajów, w których głosił Ewangelię – według jednej wersji w Mezopotamii, według innej – w Egipcie i Mauretanii. Nie są też znane dokładne okoliczności męczeństwa. Według jednej wersji został ukrzyżowany, według – zabity piłą. Według niektórych przekazów Ewangelię głosił razem z innym apostołem, świętym Judą Tadeuszem. Mieli też zginąć razem. Dlatego też są wspominani tego samego dnia – 28 X.

Na temat świętego Judy Tadeusza wiadomo nieco więcej. Był bratem innego apostoła, świętego Jakuba Młodszego, i krewnym samego Jezusa. Pierwotnie nosił jedno imię, Juda, do którego później doszedł przydomek Tadeusz, który stał się drugim imieniem.

W Ewangeliach podobnie jak w przypadku św. Szymona nie ma o nim zbyt wielu wzmianek. Przy wyliczeniu apostołów jest wymieniany na końcu, co sugeruje, że mógł zostać uczniem Chrystusa jako jeden z ostatnich z grona późniejszych apostołów. W Biblii jest też wzmianka, że zadał Jezusowi pytanie podczas Ostatniej Wieczerzy.

Święty Juda Tadeusz jest też autorem jednego z listów apostolskich, który wszedł w skład kanonu Nowego Testamentu. List ten nie był skierowany do jakiejś konkretnej gminy chrześcijańskiej, ale ogólnie do wspólnot chrześcijańskich. Jest krótki, ma tylko 25 wersetów, przez co jest jedną z najkrótszych ksiąg biblijnych. Głównym wątkiem jest ostrzeżenie przed jakimiś ludźmi złej woli, którzy wnikają do grona chrześcijan, uprawiają rozpustę i podważają prawdy wiary. Nie wiadomo, czy chodziło o jakąś konkretną grupę, przedstawicieli jakiejś konkretnej herezji, czy tylko ogólnie o ludzi postępujących niegodnie. Oprócz tego św. Tadeusz wzywał w swym liście do trwania w wierze i miłości. List pisany jest inaczej niż listy św. Pawła, stylem twardym i surowym, przypominającym język Starego Testamentu. Uważa się, że list ten powstał po męczeńskiej śmierci św. Jakuba Starszego (62 r.), ale przed śmiercią św. Piotra (64 r.).

Św. Juda Tadeusz po Wniebowstąpieniu Chrystusa podobnie jak św. Szymon i pozostali apostołowie doświadczył Zesłania Ducha Świętego, a potem głosił Dobrą Nowinę. Nauczał w Palestynie, Syrii, Egipcie i Mezopotamii. Niektóre z wędrówek misyjnych odbył razem ze św. Szymonem i zginął razem z nim, przez co obaj wspominani są tego samego dnia. Zginął zatłuczony pałkami.

W ikonografii św. Szymon przedstawiany jest z krótkimi włosami lub łysy, z kędzierzawą brodą, a wśród atrybutów często jest piła. Z kolei św. Juda Tadeusz bywał często przedstawiany w czerwonej szacie lub brązowo-czerwonym płaszczu. Wśród atrybutów pojawiały się maczuga, pałki, księga, barka rybacka.

Relikwie obu apostołów znajdują się w kaplicy pod ich wezwaniem w bazylice św. Piotra w Rzymie. Część relikwii św. Szymona jest też w katedrze w Tuluzie we Francji. Obaj święci są też patronami katedry w Phoenixie, stolicy stanu Arizona w Stanach Zjednoczonych. Są też patronami rzymskokatolickiego kościoła w Mińsku, stolicy Białorusi. Pod wezwaniem samego św. Szymona jest też kościół w Glasgow w Szkocji, znany jako "polski kościół", gdyż przychodzą tam mieszkający tam Polacy.

Św. Szymon jest patronem farbiarzy, garncarzy, grabarzy i spawaczy. Z kolei św. Juda Tadeusz znany jest jako patron szpitali, personelu medycznego, Magdeburga, przede wszystkim jednak jako patron spraw trudnych i beznadziejnych (podobnie jak św. Rita), szczególnie w Polsce i w Austrii. Ponadto obaj apostołowie są patronami naszej diecezji, to jest diecezji siedleckiej, obok św. Jozafata Kuncewicza. W jej obrębie są dwie parafie pod ich wezwaniem – w Brzostówce (pow. lubartowski, gm. Serniki) i Czołomyjach (pow. siedlecki, gm. Mordy).

Z kolei w archidiecezji lubelskiej, do której należy południowa część powiatu radzyńskiego, nie ma żadnej parafii św. Szymona, są za to dwie parafie pod wezwaniem samego św. Judy Tadeusza – w Dorohuczu (pow. świdnicki, gm. Trawniki) oraz w Łubkach (pow. lubelski, gm. Wojciechów). Ponadto w Lublinie jest kościół rektoralny pod wezwaniem obu apostołów należący do parafii p. w. Matki Bożej Fatimskiej. Ów kościół wybudowany został w latach 1996-1998 w pobliżu szpitala neuropsychiatrycznego na Abramowicach i jest przede wszystkim kaplicą dla wierzącej części pacjentów.

Poza diecezjami siedlecką i lubelską parafie pod wezwaniem świętych Szymona i Tadeusza są m. in. w Żarkach i Wąbrzeźnie, a pod wezwaniem samego św. Tadeusza m. in. w Krakowie, Gdańsku i Rzeszowie.

Na koniec warto wspomnieć, iż imiona Szymon i Tadeusz są popularnymi imionami. Imię Szymon pochodzi od hebrajskiego wyrażenia szim on, które oznacza "Bóg wysłuchał". W Ziemi Świętej było to popularne imię, o czym świadczy częstotliwość występowania w Piśmie Świętym. Święty Piotr pierwotnie nosił imię Szymon. Poza tym w Ewangeliach jest też wspomniany faryzeusz Szymon, organizator uczty, na której gościł Jezus, oraz Szymon z Cyreny, człowiek przymuszony do pomagania Chrystusowi w niesieniu krzyża. W Dziejach Apostolskich jest wymieniony jeszcze szarlatan Szymon mamiący ludzi sztuczkami, który, dowiedziawszy się o prawdziwych cudach dokonywanych przez apostołów, próbował od nich kupić, za co został zgromiony przez św. Piotra. W krajach o tradycjach chrześcijańskich imię Szymon jest popularne. W Polsce jest 28. imieniem męskim pod względem popularności. Nosi je aktualnie około 228,6 tysiąca mężczyzn w naszym kraju.

Pierwsze imię św. Judy Tadeusza nie stało się popularne, bo kojarzyło się z Judaszem. Inaczej jest z drugim imieniem apostoła, które pierwotnie było tylko przydomkiem. Co ciekawe, imię Tadeusz pochodzi nie z języka hebrajskiego, w którym spisany został niemal cały Stary Testament i który pozostał językiem liturgii, tylko z języka aramejskiego, którym na co dzień posługiwali się Żydzi w czasach Jezusa. W mowie tej Tadeusz znaczyło "odważny", "śmiały". Co ciekawe nie jest to imię bardzo popularne w innych krajach niż Polska, natomiast w naszym kraju należy do popularniejszych imion męskich. Co ciekawe, w rankingu sporządzony w styczniu tego roku imię Tadeusz jest tuż obok imienia Szymon! Aktualnie jest 29. imieniem pod względem popularności. Nosi je około 221,4 tysiąca mieszkańców Polski. Być może na większość popularność niż w innych krajach ma wpływ fakt, że imię Tadeusz nosi imię tytułowy bohatera poematu Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz".

Na sam koniec warto wspomnieć, iż w powiecie radzyńskim są dwa wizerunki św. Szymona Gorliwego: obraz w kościele w Ostrówkach oraz rzeźba w kościele w Komarówce Podlaskiej. Obraz należy do serii wizerunków apostołów namalowanych na przełomie XVIII i XIX wieku przez anonimowego malarza. Rzeźba została wykonana przez nieznanego rzeźbiarza w drugim ćwierćwieczu XVIII wieku, jest zatem starsza niż komarowski kościół. Prawdopodobnie była jeszcze w poprzednim kościele w tej miejscowości. Święty w prawej ręce trzyma księgę, natomiast lewą rękę opiera o dużą piłę ręczną, co jest nawiązaniem do jego męczeństwa.