Święty Anzelm z Canterbury

Dziś przypada wspomnienie świętego Anzelma z Canterbury, filozofa, doktora Kościoła.

Anzelm urodził się prawdopodobnie w roku 1033 w Aoście we Włoszech, przez co bywał nazywany też Anzelmem z Aosty. Pochodził z zamożnej rodziny. Otrzymał staranne wykształcenie. Wychowywany był przez mnichów. Ich życie spodobało mu się, ale nie od razu wstąpił do zakonu. W wieku 20 lat, po śmierci matki, popadł w konflikt z ojcem i wyruszył w świat szukać przygód. Z czasem jednak znudził się. Górę wzięło powołanie. W 1060 r. wstąpił do zakonu benedyktynów we francuskim mieście Le Bec. Opatem był tam znany uczony Lefrank. W 1063 r. Anzelm został przeorem, a w 1078 r. sam został opatem. Jako opat aktywnie uczestniczył w różnych zjazdach i synodach.

W 1093 r. został arcybiskupem Canterbury i zarazem prymasem Anglii. Zaangażował się we wdrażanie XI-wiecznych reform kościelnych. Z tego powodu popadł w konflikt z królem Wilhelmem II Rudym i w 1096 r. musiał uchodzić do Francji. Po śmierci króla Wilhelma w 1100 r. jego następca Henryk I zezwolił na powrót, ale szybko doszło do ponownego konfliktu i ponownego wygnania świętego w 1106 roku. Dopiero w 1107 roku doszło do porozumienia króla z Kościołem, w wyniku którego zgodził się na niezależność biskupów, ale miał otrzymywać hołd z należących do nich ziem.

Święty Anzelm zmarł 21 IV 1109 roku. Pochowany został w podziemiach katedry w Canterbury.

Anzelm z Aosty nazywany jest "ojcem scholastyki". W jego pismach dominuje motyw ścisłego połączenia poznania racjonalnego z wiarą. Zadaniem rozumu jest jego zdaniem podbudowanie i umocnienie wiary, a także pogodzenie prawdy objawionej z myślą filozoficzną. Wątki pojawiające się w jego twórczości były rozwijane w następnych wiekach. Stefan Swieżawski w swoim dziele "Dzieje europejskiej filozofii klasycznej" pisze tak: "Święty Anzelm swym głębokim umysłem ogromnie przewyższa współczesnych i choć jego spuścizna jest niewielka, to jednak pełnowartościowa. Budując kaplice, kładzie fundamenty pod wielką katedrę.".

Dwiema pierwszymi i najważniejszymi dziełami św. Anzelma są "Monologion" (1076) i "Proslogion" (1078), dotyczące Boga i jego atrybutów. Spośród późniejszych dzieł wymienić można jeszcze "Dialogus de grammatiko" dotyczące logiki, "De veritate" znowu dotyczące Boga, "De casu diaboli" o wolnej woli i naturze zła, "De concordia praescientiae et praedestinationis necnon gratiae Dei libero arbitrio" – o wolnej woli i łasce Bożej, "Epistola de Incarnatione Verbi", "De processione Sancti Spiritus" i "Cur Deus homo" dotyczące Trójcy Świętej.

Już pod koniec XII wieku jeden z późniejszych prymasów Anglii, św. Tomasz Beckett, rozpoczął zabiegi o kanonizację św. Anzelma. Dopiero jednak w 1492 r. został on beatyfikowany, zaś w 1690 r. – kanonizowany. Jego wspomnienie przypada 21 IV. W 1720 r. został ogłoszony doktorem Kościoła.