40. rocznica śmierci Grzegorza Przemyka

Dziś mija rocznica tragicznej śmierci Grzegorza Przemyka. Sprawa ta jest jednym najbardziej znanych przykładów okrucieństwa późniejszych dekad PRL.

Grzegorz Przemyk był 19-letnim uczniem, synem związanej z opozycją pisarki Barbary Sadowskiej (1940-1986). 12 V 1983 r. razem z kolegami świętował maturę. Na Placu Zamkowym w Warszawie on i jego kolega Cezary Filozof zostali zatrzymani przez milicję i przewiezieni na komisariat przy ulicy Jezuickiej. Tam Przemyk został dotkliwie pobity. W wyniku odniesionych ran zmarł w szpitalu dwa dni później – 14 V 1983 roku. Mimo obowiązującej cenzury pogłoski o sprawie rozchodziły się szeroko, powodując wzburzenie społeczeństwa. Pogrzeb na Powązkach zgromadził tłumy i był jedną z największych manifestacji przeciw władzy komunistycznej od czasu wprowadzenia stanu wojennego. Komunistyczne władze próbowały ją zatuszować oskarżając o śmiertelne pobicie... sanitariusza i lekarkę! Ustawiony proces potwierdził tę absurdalną wersję zdarzeń i "uniewinnił" milicjantów z komisariatu na Jezuickiej, skazując sanitariusza Marka Wysockiego i lekarkę Barbarę Makowską-Witkowską. Wstrząsające świadectwo ten pierwszy zawarł w wywiadzie, jakiego udzielił Jerzemu Zalewskiemu w emitowanym w telewizji Puls programie "Pod prąd".

Po roku 1989 wyroki z "procesu" z 1984 r. uchylono i sprawa została na nowo wszczęta. W 1997 r. skazano Arkadiusza Denkiewicza za samo pobicie, a Kazimierza Otłowskiego za niszczenie akt sprawy, natomiast Ireneusz Kościuk został uniewinniony. Jednak Sąd Najwyższy uchylił decyzję o skazaniu Otłowskiego, zaś Denkiewicz został zwolniony od kary "z przyczyn zdrowotnych".

Proces był kilkakrotnie powtarzany. W 2008 roku Kościuk został skazany na cztery lata więzienia. Jednak rok później sąd apelacyjny uchylił ten wyrok, stwierdzając, że sprawa przedawniła się w roku 2005. Sprawcy pozostają więc bezkarni.