Dziś mija 160. rocznica urodzin znanego polskiego poety (a także prozaika i dramaturga) Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer urodził się 12 II 1865 roku w Ludźmierzu na Podhalu (obecnie woj. małopolskie, pow. nowotarski). Pochodził z rodziny ziemiańskiej, która po utracie majątku przeniosła się do Krakowa, gdzie prowadziła pensjonat. Tetmajer studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Podczas studiów zaczął pisać wiersze, a także zajmować się dziennikarstwem. W latach 1889-1893 pracował w redakcji "Kuriera Polskiego". W 1886 r. wydane zostały jego pierwsze utwory – poemat "Illa" oraz nowela "Rekrut". Uznanie zdobył jednak wydanym w 1891 r. i kilkukrotnie wznawianym tomikiem "Poezje". W 1894 r. ukazał się tomik "Poezje. Seria II", zaś roku 1898 – "Poezja. Seria III". Powiększyły one jeszcze uznanie dla Tetmajera. Potem wydał jeszcze pięć tomików. Były to "Poezje. Seria IV" (1900), "Poezje. Seria V" (1905), "Poezje. Seria VI" (1910), "Poezje. Seria VII" (1912) i "Poezje. Seria VIII" (1924). Uznanie zdobył Tetmajer dzięki wirtuozerii słowa, a także temu, że w swej twórczości poruszał tematy wzbudzające zainteresowanie w epoce. Stał się dzięki temu jednym z czołowych przedstawicieli nurtu zwanego Młodą Polską, trwającego w polskiej literaturze mniej więcej od 1890 r. do I wojny światowej i odzyskania niepodległości. Zrywano w niej z racjonalizmem i kultem nauki typowym drugiej połowie XIX wieku i dominującego wtedy pozytywizmu, zwracano się ku emocjom, niepokojom, a także ku kultowi sztuki.
Tetmajer jak mało kto potrafił oddawać nastroje i przelotne wrażenia. Wśród jego wierszy zwracają uwagę jego erotyki, które dla wielu osób w tamtej epoce bywały uznawane za gorszące. Jest też znany jako miłośnik gór, piękna górskich pejzaży, a także kultury góralskiej. Czerpał z niej inspiracje dla swej twórczości.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer jest znany przede wszystkim jako poeta, ale pisał też utwory prozą (opowiadanie "Ksiądz Piotr", seria opowiadań pisanych góralską gwarą "Na skalnym Podhalu", powieść "Legenda Tatr" i kilka innych powieści) oraz dramaty (m. in. "Zawisza Czarny").
Postać Tetmajera stała się pierwowzorem postaci Poety z "Wesela" Wyspiańskiego. Postać ta służy krytyce poezji młodopolskiej. Symbolem tego jest rozmowa Poety z duchem Rycerzem, który, odkrywając przyłbicę, odkrywa pustkę.
W okresie I wojny światowej Tetmajer sympatyzował z Legionami Polskimi. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zaangażował się w walkę o granice, organizując Komitet Obrony Spisza, Orawy i Podhala. W wyniku ustaleń międzynarodowych Polsce przypadła północna część Spiszu i północno-wschodnia część Orawy.
Po odzyskaniu niepodległości Tetmajer przeniósł się do Warszawy. W 1921 r. został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy. W 1928 r. otrzymał nagrodę literacką miasta Warszawy. W 1931 r. obchodzono jubileusz 45-lecia pracy artystycznej.
Ostatnie kilkanaście lat życia poeta był wyłączony z jakiejkolwiek aktywności z powodu choroby psychicznej. Z tego właśnie powodu w 1934 r. do Polskiej Akademii Literatury włączono go tylko jako członka honorowego. Pod koniec życia Tetmajer zaczął także tracić wzrok. W 1939 r. po wkroczeniu Niemców do Polski został wyrzucony z hotelu, gdzie miał zapewnione mieszkanie i utrzymanie.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer zmarł w szpitalu w Warszawie 18 I 1940 roku. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.
Poezja Tetmajera stanowiła inspiracje dla muzyków. Już za życia poety jego wiersze adaptowano na piosenki. Muzykę do nich komponowali tak sławni kompozytorzy Karol Szymanowski i Mieczysław Karłowicz. W późniejszych dziesięcioleciach na piosenki zaadaptowano m. in. wiersze "Mów do mnie jeszcze", "Upojenie", "Lubię kiedy kobieta" czy "Eviva l'arte!". Wśród wykonawców byli m. in. Marek Grechuta, Czesław Niemen, Michał Żebrowski, Anna Maria Jopek, Katarzyna Nosowska, Krzysztof Zalewski, Sanah.
https://www.youtube.com/watch?v=3rSfE43nEl4
https://www.youtube.com/watch?v=ykwLEuMfq6A&pp=ygUPdGV0bWFqZXIgbmllbWVu
https://www.youtube.com/watch?v=ykwLEuMfq6A
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz