Dziś Kościół obchodzi Święto Trójcy Świętej. Jest to dzień patronalny najstarszej istniejącej radzyńskiej świątyni - kościoła p. w. Trójcy Świętej.

Wiara w to, że Bóg jest wprawdzie jeden, ale w trzech Osobach, jest jednym z najbardziej specyficznych elementów chrześcijaństwa. Tymi Osobami są: Bóg-Ojciec, Syn Boży (Jezus Chrystus) oraz Duch Święty. Pierwszy raz prawda ta dała o sobie znać podczas chrztu Pana Jezusa w Jordanie, udzielonego Mu przez Jana Chrzciciela, gdy obok obecnego fizycznie Syna Bożego objawiły się także dwie pozostałe Osoby.

Już Apostołowie podjęli tajemnicę Trójcy Świętej: "Łaska Pana Jezusa Chrystusa, miłość Boga i dar jedności w Duchu Świętym niech będą z wami wszystkimi" (2 Kor 13, 13). "Tym zaś, który umacnia nas wespół z wami w Jezusie Chrystusie i który nas namaścił, jest Bóg. On też wycisnął na nas pieczęć i zostawił zadatek Ducha w sercach naszych" (2 Kor 1, 21-22). "Piotr, Apostoł Jezusa Chrystusa do wybranych. (...) Według tego, co przewidział Bóg Ojciec, aby w Duchu zostali uświęceni" (1 P 1, 1).

Jest to trudne do pojęcia, stąd też odrzucone zostało przez muzułmanów i żydów. W samym chrześcijaństwie pojawiały się herezje odrzucające ten dogmat. Na tym zasadzał się powstały u schyłku starożytności arianizm, heretycki odłam chrześcijaństwa wywodzący swą nazwę od teologa Ariusza, który kwestionował tę wiarę, a także nowożytny (XVI-XVII wiek) antytrynitaryzm także od tego starożytnego zwany arianizmem.

Dogmatowi o Trójcy Świętej poświęcił całą książkę (O Trójcy Świętej - oryg. De Trinitate) jeden z najwybitniejszych umysłów w dziejach chrześcijaństwa - św. Augustyn z Hippony.

Święty Patryk, apostoł Irlandii, chcąc wytłumaczyć mieszkańcom "zielonej wyspy" tajemnicę Trójcy Świętej, posłużył się koniczyną - rośliną, która ma jeden liść, ale potrójnie rozdzielony.

To, iż był to tak ważna prawda, powoduje, że jest zaskakujące, iż wiele kościołów i parafii nosi wezwanie Trójcy Świętej, a pośród nich - najstarszy kościół w Radzyniu.

Pisząc o "najstarszym kościele w Radzyniu" można to stwierdzenie rozumieć dwojako: jako pierwszy w ogóle kościół w naszym mieście, drewniany, powstały jeszcze w XV wieku, albo też jako najstarszy istniejący kościół parafialny, który wybudowany został w XVII wieku.

Został on zbudowany na zlecenie rodziny Mniszchów, ówczesnych dzierżawców dóbr radzyńskich, w stylu renesansu lubelskiego. Budowę ukończono w 1641 roku, ale konsekracja nastąpiła dopiero w roku 1644.

Renesans lubelski jest to styl dość specyficzny. W Europie w tym czasie dominującym stylem był barok. W Polsce przyjmował się on jednak powoli. Na terenie Lubelszczyzny popularny w pierwszej połowie XVII wieku stał się właśnie renesans lubelski. Z jednej strony był on wciąż renesansowy, z drugiej strony bardziej dekoracyjny.

Budowle w typie renesansu lubelskiego charakteryzują się smukłością i lekkością bryły oraz wspaniałymi detalami architektonicznymi, bogato zdobionych gzymsów i pilastrów oraz stiukowych dekoracji na kolebkowych sklepieniach. Nie miały też one wież przy wejściu.

Radzyński kościół podobnie jak większość starych kościołów jest orientowany, t.j. ma ołtarz główny umieszczony od strony wschodniej. Jest jednonawowy z prezbiterium (część kościoła za głównym ołtarzem) półkolistym i dwoma bocznymi kaplicami. Do nawy przylegają boczne kaplice i zakrystie. Dachy tych ostatnich ozdobione są attykami (górny element elewacji budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn, osłaniający dach).

Świątynia przykryta jest sklepieniem kolebkowym. Sufit ozdobiony jest sztukateriami typowymi dla renesanu lubelskiego. Okna z zewnątrz ozdobione są obramieniem w postaci "warkoczy". Wśród ozdób są też pilastry, czyli imitacje kolumn wmurowane w ścianę. Są one w typie korynckim, podczas gdy fryzy (poziomy pas dekoracyjny) są doryckie.

Wyposażenie kościoła jest późniejsze niż on sam. Najstarszym jego (t.j. wyposażenia) elementem jest ambona. Powstała w drugiej połowie XVII wieku i reprezentuje jeszcze renesans lubelski. Jest bardzo ozdobna. Znajdują się na niej rzeźby przedstawiające autorów Ewangelii, a na szczycie rzeźba Michała Archanioła. Są też płaskorzeźby przedstawiające anioły, maszkarony oraz zdobienia.

Z tego samego czasu lub tylko trochę późniejsza jest zawieszona naprzeciwko ambony chrzcielnica, także zabytkowa i także bogato zdobiona.

Ołtarze, w tym ołtarz główny, wybudowane zostały już w XVIII wieku. Jeden z nich, drewniany w kaplicy po prawej stronie, jest już nawet z początku XX wieku.

Większość obrazów pochodzi z drugiej połowy XIX wieku i wyszła spod pędzla Józefa Buchbindera, a wśród nich obraz znajdujący się na ołtarzu głównym i przedstawiający Trójcę Świętą. Można zauważyć, że jak na chrześcijańską ikonografię jest to wyobrażenie trochę nietypowe, przedstawia bowiem Boga-Ojca jako starszego mężczyznę. Przeważnie Bóg-Ojciec na obrazach ukazywany jest symbolicznie, jako oko w świetlistym trójkącie. Symbolicznie jest też ukazywany Duch Święty, którego umownie pokazuje się pod symboliczną postacią gołębicy. Trzeba jednak zaznaczyć, iż zdarzały się przypadki ukazywania Boga jako starszego mężczyzny, zwykle właśnie na obrazach ukazujących Trójcę Świętą. Tak było choćby w przypadku pokazujących Ją obrazów sławnych malarzy Masaccia i El Greca.

Wezwanie Trójcy Świętej jest popularne w diecezji siedleckiej. Imię to nosi była katedra diecezji - kościół w Janowie Podlaskim. Poza Radzyniem i Janowem parafie pod wezwaniem Trójcy Świętej w diecezji siedleckiej są też w Łosicach i Terespolu, a także w Borowiu, Gończycach, Huszczy, Jeziorzanach, Paszenkach, Połoskach, Rokitnie, Sosnowicy, Staninie, Wiśniewie i Żeliszewie.

Galeria: