Marta, Maria i Łazarz

Dziś przypada kościelne wspomnienie zaprzyjaźnionego z Jezusem Chrystusem rodzeństwa z Betanii – świętych Marty, Marii i Łazarza.

Marta, Maria i Łazarz byli rodzeństwem pochodzącym z Betanii, miejscowości oddalonej 3 kilometry od Jerozolimy (obecnie Al-Ajzarijja w Autonomii Palestyńskiej). Jezus Chrystus przyjaźnił się z całą trójką. Rodzeństwo jest opisywane w kilku miejscach w Ewangeliach. W jednym z opisów jest wzmianka, że Marta i Maria gościły Jezusa. Marta jako dobra gospodyni krzątała się, natomiast Maria słuchała tego, co mówił Chrystus. Zmęczona Marta prosiła gościa, by zwrócił jej uwagę, by siostra pomogła jej w pracach domowych, na co jednak Jezus odpowiedział: „Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba mało albo tylko jednego. Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona”.

Jezus przyjaźnił się też z bratem Marty i Marii, Łazarzem. Gdy dowiedział się o ciężkiej chorobie przyjaciela, wyruszył w podróż do Betanii. Uczniowie odradzali mu tę podróż, gdyż nieco wcześniej musiał uchodzić z tamtej okolicy z obawy przed zlinczowaniem. Jezus był jednak nieugięty. Wyraźnie sugerował, iż zamierza uczynić cud. Po przybyciu na miejsce okazało się, że Łazarz zmarł. Marta wyznała wiarę w to, że to Jezus jest mesjaszem i że jej brat zmartwychwstanie w dniu zmartwychwstania. Jezus spotkał się także z Marią, która powiedziała, że jej brat nie zmarłby, gdyby Chrystus był na miejscu. Potem Zbawiciel udał się do grobu Łazarza. Przez moment objawiła się ludzka część natury Jezusa, bowiem zapłakał po ujrzeniu ciała, jednak po chwili zgodnie z zapowiedziami dokonał cudu, wskrzeszając martwego już od kilku dni przyjaciela. Był to jeden z najbardziej spektakularnych cudów Chrystusa, aczkolwiek w Ewangeliach opisane są jeszcze dwa inne dokonane przez Niego wskrzeszenia.

Ciekawostką jest, iż imię „Łazarz” nadał Jezus fikcyjnej postaci z przypowieści o bogaczu i biedaku. Być może uczynił tak na cześć przyjaciela. Jest to jedyny przypadek nadania postaci z przypowieści konkretnego imienia.

Według tradycji Marta i Maria były w gronie kobiet, które poszły do grobu Chrystusa z wonnościami, by namaścić Jego ciało. Ewangelie wprawdzie ich nie wspominają, jednak jest to prawdopodobne.

Nie są znane losy rodzeństwa po Zmartwychwstaniu i Wniebowstąpieniu Chrystusa. Były przekazy na temat Łazarza, że został wygnany przez Żydów, udał się na Cypr, tam też zmarł i został pochowany. Według innej wersji trafił aż do Galii, ale bardziej prawdopodobne, że jego relikwie znalazły się we Francji dopiero w czasach krucjat.

Marta jest patronką gospodyń domowych, hotelarzy, kucharek, sprzątaczek i właścicieli zajazdów. W ikonografii bywała przedstawiana w prostej sukni, niekiedy z pękiem kluczy albo z łyżką. Łazarz w ikonografii zwykle pojawiał się podczas wskrzeszania go, rzadziej podczas uczty w Betanii. Od jego imienia wzięło się słowo lazaret oznaczające szpital wojskowy oraz nazwa zakonu lazarytów. Maria z Betanii przez wieki była mylnie utożsamiana z Marią Magdaleną. Do niedawna też jest wspomnienie przypadało tego samego dnia, to jest 22 VII. W styczniu 2021 r. wprowadzone zostało wspólne wspomnienie rodzeństwa z Betanii przypadające 29 VII. Wcześniej było to wspomnienie tylko samej Marty, podczas gdy wspomnienie Marii przypadało 22 VII, natomiast Łazarza 17 XII.

Imię Łazarz nie jest zbyt popularne, ale bywa nadawane, choć raczej nie w Polsce. Popularnym imieniem jest za to imię Marta.