Święta Cecylia i jej wizerunki w powiecie

Dziś Kościół wspomina świętą Cecylię, męczennicę. Dwa obrazy ją przedstawiające można zobaczyć w Komarówce Podlaskiej, a ukazujące ją malowidło ścienne – w Wohyniu.

Święta Cecylia żyła w pierwszej połowie III wieku. Pochodziła z zamożnej rzymskiej rodziny, która zaaranżowała jej małżeństwo z młodzieńcem imieniem Walerian. Cecylia złożyła jednak ślub czystości. Walerian uszanował wolę narzeczonej. Co więcej, pod jej wpływem przyjął chrzest. Potem oboje doprowadzili do przyjęcia chrześcijaństwa przez Tyburcjusza, brata Waleriana. Obaj bracia zostali straceni podczas prześladowań chrześcijan. Taki sam los spotkał też Cecylię. Była torturowana poprzez parzenie gorącą parą. Gdy nie wyparła się po tym wiary, została ścięta. Dokładna data jej śmierci nie jest znana. Prawdopodobnie był to rok 230 albo 231. Jej życie obrosło legendami. Faktem jest za to, że w 824 r. w rzymskich katakumbach odkryte zostało jej ciało.

Kościelne wspomnienie świętej Cecylii przypada 22 XI. Jest patronką chórzystów, lutników, muzyków, organistów, chórów kościelnych, zespołów wokalno-muzycznych. Kościoły pod jej wezwaniem są w Rzymie i Kolonii.

Legenda głosi, że Cecylia powiedział Walerianowi o swojej wierze i ślubie czystości tuż przed ślubem. Ten zapytał, gdzie jest anioł strzegący jej czystości. Cecylia miała na to odpowiedzieć, że ujrzy go, gdy sam przejdzie na chrześcijaństwo. Gdy Walerian się nawrócił, rzeczywiście ujrzał anioła. Inna legenda głosi, iż święta lubiła grać na organach. Organy wodne były wprawdzie znane wówczas w Rzymie, ale były bardzo wielką rzadkością (n. p. cesarz Neron został ich właścicielem, dostając je w prezencie jako drogi upominek). Możliwe, że Cecylia umiała grać na jakimś innym instrumencie.

Do tych legend tych nawiązuje ikonografia, przedstawiająca świętą w towarzystwie anioła albo w trakcie gry na organach. Właśnie w taki sposób jest przedstawiona na wizerunkach znajdujących się na terenie obecnego powiatu radzyńskiego. Wszystkie trzy powstały na początku XX wieku. Dwa z nich zobaczyć można w kościele p. w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Komarówce Podlaskiej - „Świętą Cecylię” oraz „Świętą Cecylię i anioły”. Pierwszy z tych obrazów namalowany został w 1904 roku przez Zofię Szaniawską. Spod pędzla tej malarki wyszło jeszcze kilka innych obrazów znajdujących się w komarowskim kościele. „Święta Cecylia” jest t. zw. tondem. Mianem tym określa się obrazy mające okrągły kształt. Zofia Szaniawska nawiązała do legendy o grze na organach. Ubrana w brązowo-niebieską suknię święta gra na tym instrumencie. Na dole po lewej stronie widać też białą lilię symbolizującą dziewictwo.

Obraz „Święta Cecylia i anioły” ma inny kształt, zbliżony do pięciobocznego, ale u góry zwieńczono ostrołukowo. święta ukazana jest obok organów i w towarzystwie aniołów – dwóch dużych i trzech małych. Nie wiadomo, kto namalował ten obraz. Nie jest też znana data jego powstania. Zakłada się, że powstał w ciągu pierwszych dekad XX wieku. „Święta Cecylia i anioły” podobnie jak „Święta Cecylia” znajduje się w kościele w Komarówce.

Z kolei w Wohyniu w tamtejszym kościele p. w. św. Anny ujrzeć można trzecie w naszym powiecie przedstawienie świętej Cecylii. Tam jednak inaczej niż w Komarówce nie jest to obraz sztalugowy, tylko malowidło ścienne namalowane przez Józefa Kurkowskiego w 1912 roku. W malowidle tym nawiązano do obu wspomnianych legend, bowiem święta jest jako grająca na organach w towarzystwie anioła. Jest też księga i biała lilia. Motyw gry na organach dobrze pasuje do miejsca, w którym malowidło się znajduje, namalowane zostało bowiem na suficie nad chórem.