950. rocznica utworzenia diecezji płockiej

W tym roku przypada okrągła 950. rocznica utworzenia diecezji płockiej – jednej z najstarszych diecezji w Polsce.

Jak wiadomo Chrzest Polski miał miejsce w roku 966. Zaledwie dwa lata później, w roku 968, utworzono pierwszą misyjną diecezję w Poznaniu. Podczas zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku ustanowiono pierwszą archidiecezję w Gnieźnie oraz trzy nowe diecezje w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Po kryzysie państwa polskiego w latach 30. XI wieku trzeba było odtwarzać hierarchię kościelną. Pracowicie działał na rzecz tego książę Kazimierz Odnowiciel. Zabiegi kontynuował jego syn i następca Bolesław Śmiały. Dzięki dobrym kontaktom z papieżem Grzegorzem VII odnowiono wcześniej powołane biskupstwa łącznie z metropolią gnieźnieńską. Dodatkowo w 1075 roku utworzono nową, nie istniejącą wcześniej diecezję płocką zwaną też mazowiecką. Data dzienna nie jest znana. Powodem jej ustanowienia było prawdopodobnie to, że Mazowsze jako jedyne z dużych regionów nie miało wcześniej własnej diecezji.

Obszar nowo utworzonej diecezji został wyodrębniony z terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej oraz diecezji poznańskiej. Obejmował obszar Mazowsza. Kształt diecezji płockiej zmieniał się w trakcie wieków. Stopniowo wydzielano z niej coraz to nowe obszary. Następowało to w latach 1243, 1633, 1918, 1925 i 1992. Dziś obejmuje już tylko północno-zachodnią część Mazowsza. Jest tam 26 dekanatów i 248 parafii.

Pierwszym biskupem płockim został Stefan. Nie wiadomo nic na jego temat prócz tego, że w podziemiach katedry znajduje się jego grób.

Pierwszą drewnianą katedrę wybudowano zaraz po ustanowieniu diecezji. W latach 30. XII w. rozpoczęto budowę kamiennej romańskiej katedry, która zakończyła się w 1144 roku. Była ona większa od katedr krakowskiej i gnieźnieńskiej. Romańska pierwotnie katedra została potem przerobiona na gotycką, a potem przerabiana renesansową, a następnie klasycystyczną. Po wielkiej przebudowie z początku XX w. została zregotycyzowana. W podziemiach są relikty autentycznie gotyckie a nawet jeszcze wcześniejsze romańskie.

W XVI wieku wśród biskupów płockich było dwóch mecenasów sztuki: Erazm Ciołek (biskup płocki w latach 1504-1522) i Andrzej Krzycki (biskup w latach 1527-1535). Znany ze wsparcia dla kultury był także biskup Andrzej Załuski (w diecezji płockiej w latach 1722-1736). Jeśli chodzi o sprawy kościelne wyróżnić można gorliwego duszpasterza i patrona zakonów Stanisława Łubieńskiego (1627-1640) i błogosławionego Antoniego Nowowiejskiego (1908-1941), męczennika z czasów II wojny światowej, beatyfikowanego w 1999 roku.

W 1975 r. odbyły się uroczyste obchody 900-lecia diecezji. W 1991 r. podczas swojej czwartej pielgrzymki do Polski odwiedził ją papież Jan Paweł II.