Historia cmentarza w Radzyniu

Można Uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny wykorzystać jako okazję do przybliżenia historii cmentarza w Radzyniu.

Obecnie istniejący Cmentarz Parafialny przy ul. Sitkowskiego, nazywany "starym" w odróżnieniu od Cmentarza Komunalnego przy ul. Lubelskiej, założony został na przełomie XVIII i XIX wieku. Pierwsza pisemna o nim wzmianka pochodzi z roku 1802. W roku 1834 został po raz pierwszy powiększony. W nowej części założono cmentarz prawosławny.

W 1853 r. dzięki fundacji Stanisława Korwin-Szlubowskiego wybudowana została neogotycka kaplica cmentarna p. w. św. Anny. Była ona kaplicą grobową rodziny Korwin-Szlubowskich. Jej przedstawiciele byli chowani w krypcie pod kaplicą. Od wezwania tej kaplicy cmentarnej wzięła się nazwa założonej pod koniec XX wieku trzeciej parafii w Radzyniu.

Około dwie dekady później, prawdopodobnie w roku 1875, powstała na radzyńskim cmentarzu druga (mniejsza) kaplica grobowa ziemiańskiej rodziny, a konkretnie Ośniałowskich, właścicieli majątku ziemskiego w Żabikowie.

W 1896 r. cmentarz został ponownie powiększony (o 4 morgi, czyli około 2,24 hektara). W następnym roku (1897) otoczono go ceglanym ogrodzeniem. Z tego okresu pochodzi stara brama główna znajdująca się od strony północnej z charakterystycznymi rzeźbami zniczów w kształcie waz na filarach, wyremontowana w 2018 roku, a także kostnica.

W latach 20. XX wieku cmentarz został raz jeszcze powiększony. W 1929 r. zlikwidowano część prawosławną.

Na radzyńskim cmentarzu jest szereg zabytkowych nagrobków z XIX i pierwszej połowy XX wieku. Wśród najstarszych wymienić można nagrobki Antoniny Grodzieckiej (zm. 1810), Stanisława Skorupskiego (zm. 1854), Adelajdy z Wilczewskich Jaworskiej (zm. 1853), Józefa Radomyskiego (zm. 1856), Pauliny z Kosickich Kalickiej (zm. 1861), Stanisława Wojcikowskiego (zm. 1864).

Ostatnio wydana została książka Piotra Hapki i Tomasza Młynarczyka p. t. "Cmentarz parafialny w Radzyniu Podlaskim. Miejsce, które opowiada historię".