Dziś mija 155. rocznica urodzin Stanisława Noakowskiego, polskiego malarza, rysownika, architekta i nauczyciela akademickiego.

Stanisław Noakowski urodził się 21 III 1867 roku w Nieszawie w zaborze rosyjskim (obecnie miasto powiatowe w woj. kujawsko-pomorskim) jako syn rejenta. Do szkoły średniej uczęszczał początkowo we Włocławku, gdzie duży wpływ wywarł tam na niego nauczyciel rysunków Ludwik Bouchard, potem w Łowiczu. Już wtedy pasjonowało go wykonywania rysunków architektury, zwłaszcza architektury średniowiecznej. Potem ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu. Przez wiele lat mieszkał w Rosji. W latach 1899-1918 wykładał historię sztuki w Szkole Stroganowskiej (szkole malarstwa) w Moskwie, a od 1906 r. także w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury. Zasłynął tym, że podczas przekazywania studentom treści wykładu rysował na tablicy, ilustrując to, o czym w danym momencie mówił. Jego wykłady cieszyły się dużym zainteresowaniem studentów.

W 1906 roku nastąpił w jego życiu przełom. Odezwała się w nim tęsknota za ojczyzną. Chciał wrócić do kraju, ale rosyjskie władze nie pozwoliły mu porzucić posady w Moskwie. Nie mogąc mieszkać na stałe w Polsce, odwiedzał ją stale, a pośród jego rysunków zaczęło pojawiać się mnóstwo budowli z Polski, nie tylko zabytków, ale także zwykłych wiejskich chałup.

Stanisław Noakowski zasłynął jako twórca obrazów przedstawiających architekturę. Wykonał ich bardzo dużo. Wykonywał je tuszem, sepią i akwarelą. Jego dorobek obejmuje kilka tysięcy takich kartonów ukazujących budowle z zewnątrz oraz ich wnętrza. Znakomicie umiał ukazywać cechy poszczególnych stylów architektonicznych.

Po dojściu do władzy w Rosji bolszewików Noakowski wrócił na stałe do Polski. Od 1918 roku aż do śmierci wykładał na Politechnice Warszawskiej. Tam podobnie jak Moskwie jego wykłady wzbudzały duże zainteresowanie studentów.

W 1920 r. ukazał się jego album "Architektura polska. Szkice kompozycyjne". Większość szkiców zawartych w tej publikacji wykonana została w latach 1907-1912 na fali tęsknoty za krajem. Jest tam 160 obrazów i rysunków. Obok istniejących budowli były tam też obrazy ukazujące wyobrażenie Noakowskiego o nieistniejących budowlach, który mogły istnieć w danej epoce. W tomie były ukazywane budynki z różnych epok historycznych.

W 1928 r., tuż przed śmiercią Noakowskiego, ukazał się jego kolejny album z jego szkicami – "Zamki i pałace polskie".

Stanisław Noakowski był raczej malarzem niż architektem. Kilka budowli jednak zaprojektował. Pośród tych, które doczekały się realizacji, był projekt kaplicy na zamku w Rapperswilu w Szwajcarii, w którym mieści się Muzeum Polskie. W kaplicy tej umieszczono serce Tadeusza Kościuszki.

Stanisław Noakowski zmarł 1 X 1928 roku w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.

W rodzinnej Nieszawie powstało upamiętniające go muzeum. Został też patronem kilkunastu ulic w całej Polsce, m.in. w Śródmieściu w Warszawie.