30. rocznica śmierci Wandy Rutkiewicz

Mija 30 lat od śmierci Wandy Rutkiewicz-Błaszkiewicz, polskiej alpinistki i himalaistki, pierwszej Europejki na najwyższym szczycie świata, patronki roku 2022.

Wanda Rutkiewicz urodziła się 4 II 1943 roku w Pługnianach (obecnie na Litwie). Była córką inżyniera. Rodzina po wojnie z Kresów przeniosła się do Łańcuta, a potem do Wrocławia. Wanda Rutkiewicz studiowała na Politechnice Warszawskiej. Zdobyła tytuł inżyniera elektronika. Oprócz tego była siatkarką. Grała w pierwszoligowej drużynie AZS Wrocław, a nawet w młodzieżowej reprezentacji Polski w siatkówce.

Od 1962 roku wspinała się po górach. Ukończyła Szkołę Taternictwa na Hali Gąsienicowej w Tatrach. W 1973 roku jako pierwsza w historii kobieta pokonała w Alpach północną ścianę szczytu Eiger w Alpach Berneńskich w Szwajcarii, uważaną za bardzo trudną do zdobycia. Zimą 1978 roku zdobyła północną ścianę szczytu Mattehorn w Alpach Pennińskich (na granicy Szwajcarii z Włochami).

Najsłynniejszym jej osiągnięciem jest wejście na mający 8848 metrów wysokości najwyższy szczyt świata – Mount Everest, przez mieszkańców Nepalu, gdzie się znajduje, nazywany Czomolungmą. Rutkiewicz była pierwszą Europejką (i trzecią kobietą) w historii, która zdołała tego dokonać. Nastąpiło to 16 X 1978 roku, tego samego dnia, w którym dokonany został wybór Jana Pawła II. Papież-Polak żartobliwie skomentował ten fakt, mówiąc, że Bóg sprawił, iż oboje tego samego dnia weszli wysoko.

Po zdobyciu najwyższej góry świata Rutkiewicz uczestniczyła w wyprawach w Góry Skandynawskie i w Hindukusz. Kierowała wyprawami w Himalajach i w górach Karakorum.

W 1986 r. zdobyła znajdujący się w tym właśnie łańcuchu górskim drugi co do wysokości (8611 metrów) szczyt świata – K2 (inaczej Czogori). Miała w planach zdobyć wszystkie 14 szczytów mających wysokość większą niż 8000 metrów. Planu tego nie zrealizowała, bo zginęła w trakcie jednej ze swych wypraw. Zaginęła 13 V 1992 roku podczas wspinania się na Kanczendzongę, mający 8585 metrów trzeci szczyt świata znajdujący się w Himalajach na granicy Indii i Nepalu. Ciała nie dało się odnaleźć.

W 1979 r. Wanda Rutkiewicz została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Sejm ustanowił ją jedną z patronek roku 2022.