70. rocznica śmierci Ludomira Różyckiego (1 I 1953)

Dziś mija 70. rocznica śmierci Ludomira Różyckiego, polskiego kompozytora.

Ludomir Różycki urodził się 6 XI 1884 r. w Warszawie. Był synem Aleksandra Różyckiego (1845-1914), pedagoga, pianisty i kompozytora. Muzyki uczył się u swego ojca, potem w konserwatoriach (wyższych uczelniach muzycznych) – najpierw w Warszawie, potem w Berlinie. Edukację muzyczną zakończył w roku 1908. Pierwszy sukces odniósł już podczas studiów, gdy w 1904 r. wykonano w warszawskiej filharmonii skomponowany przez niego utwór – scherzo symfoniczne "Stańczyk", nawiązujące tytułem do słynnego błazna króla Zygmunta I Starego.

Podczas pobytu w Zakopanem w roku 1905 Różycki i trzech innych kompozytorów – Karol Szymanowski, Apolinary Szeluto oraz Grzegorz Fitelberg – założyli grupę muzyczną Młoda Polska. Ich celem było wprowadzenie do polskiej muzyki poważnej nowych prądów pojawiających się w muzyce europejskiej. Chętnie inspirowali się Richardem Wagnerem, Johanem Straussem i Ferencem Lisztem.

W 1907 r. Różycki został kapelmistrzem w operze we Lwowie. Zaczął też nauczać w tamtejszym konserwatorium.

W 1912 r. za poemat symfoniczny "Król Kofetua" zdobył I nagrodę w konkursie zorganizowanym z okazji 10-lecia filharmonii w Warszawie.

W tym samym roku wyruszył w długą podróż po Europie. Był w Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, Francji. Wrócił do Polski w 1919 r. już jako uznany kompozytor i dyrygent.

Po powrocie do kraju zajmował się nie tylko komponowaniem, ale także działalnością publicystyczną i organizacyjną. W 1926 r. był jednym z inicjatorów powołania Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich. Wybrano na pierwszego prezesa tej organizacji. W 1930 r. został profesorem konserwatorium w Warszawie.

W 1945 r. przeniósł się z Warszawy do Katowic. Został profesorem w konserwatorium w największym mieście Górnego Śląska.

W pierwszych latach po wojnie był zaangażowany w odtwarzanie zniszczonych w okresie wojennym zapisów nutowych.

Zmarł 1 I 1953 r. w Katowicach. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

W swej twórczości inspirował się romantyzmem, neoromantyzmem i impresjonizmem w muzyce poważnej, a także polską muzyką ludową. Na jego twórczość składają się utwory na fortepian (m. in. "Legendę" z 1905 r. czy "Tańce polskie" z 1915 r. ), pieśni, koncerty i inne formy muzyczne, ale przede wszystkim utwory sceniczne. Skomponował 6 oper (m. in. "Bolesława Śmiałego" z 1908 r., "Erosa i Psyche" z 1916 r.), jedną operetkę ("Lily chce śpiewać" z 1952 r.) oraz dwa balety ("Pana Twardowskiego" z 1920 r. oraz "Apolla i dziewczynę" z 1927 r.). Jest uważany wręcz za twórcę polskiego baletu. "Pan Twardowski", nawiązujący do powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego będącej z kolei powieściową wersją znanej legendy o uczonym szlachcicu podpisującym pakt z diabłem, był wystawiany także poza granicami naszego kraju. Historia już wcześniej, w 1906 roku, zainspirowała go do skomponowania poematu symfonicznego.

Warte odnotowania jest to, że tytuły utworów Różyckiego nawiązują do postaci z polskiej kultury i historii ("Stańczyk", Pan Twardowski", "Bolesław Śmiały"). Znajdował tam zatem inspiracje.

Ludomir Różycki ma swój pomnik w Bydgoszczy. Jest patronem kilkunastu ulic w całym kraju (głównie jednak na Śląsku), szkół muzycznych w Mysłowicach i Świdnicy, szkoły baletowej w Bytomiu oraz... przełęczy w Karkonoszach.

Na koniec artykułu pozostało jeszcze zamieścić do wykonań dwóch utworów Ludomira Różyckiego.

"Stańczyk": https://www.youtube.com/watch?v=kX4IHC3UNy4

Walc będący fragmentem baletu "Pan Twardowski": https://www.youtube.com/watch?v=kOw6FG2a8so