Święta Hildegarda z Bingenu

Dziś przypada wspomnienie świętej Hildegardy z Bingenu, zakonnicy, mistyczki, wizjonerki, lekarki, badaczki przyrody, doktora Kościoła.

Święta Hildegarda urodziła się 16 IX 1098 roku w Rupertsburgu koło Bingenu nad Renem (Bingen am Rhein) jako córka hrabiego Hildeberta z Bermersheimu w Hesji i jego żony Matyldy. Była dziesiątym dzieckiem, w związku z istniejącym wtedy zwyczajem została przeznaczona do stanu duchownego. Rodzice oddali ją do klasztoru w Disibodenbergu. Opiekowała się nią tam przeorysza benedyktynek Judyta. Zadbała ona o staranne wykształcenie młodej zakonnicy, zwłaszcza że Hildegarda wykazywała ponadprzeciętne zdolności. Dzięki temu zdobyła szacunek najpierw wśród innych zakonnic, a potem także poza murami klasztoru. W 1136 r., po śmierci Judyty została nową przeoryszą zakonu. W 1150 r., nie chcąc, by zakonnice dzieliły jeden budynek z zakonnikami-mężczyznami, doprowadziła do przeniesienia prowadzonego przez siebie klasztoru do Bingenu nad Renem (Bingen am Rhein) niedaleko jej rodzinnego Rupertsburga. Temu święta zawdzięcza przydomek "z Bingenu". Jako przeorysza sprawnie zarządzała klasztorem/ W 1165 r. doprowadziła do powstania nowego żeńskiego klasztoru w miejscowości Eibingen.

W 1140 r. Hildegarda ogłosiła publicznie, iż już od dzieciństwa doświadczała wizji. Wieści o tym rozeszły się szeroko. Papież Eugeniusz III wysłał do klasztoru specjalną komisję, która miała zbadać sprawę. W treści wizji Hildegardy nie dopatrzono się niczego sprzecznego z nauczaniem Kościoła. Z uznaniem o wizjach świętej wyrażał się cieszący się w tym czasie ogromnym autorytetem święty Bernard z Clairvaux. Fragmenty wizji zostały ogłoszone na synodzie duchowieństwa w Trewirze (1147-1148). Świętej pozwolono je upowszechniać. Ich treść została spisana. Powstały trzy księgi: "Scito vias Domini" ("Poznaj drogi Pana"), "Liber vitae" ("Księga zasług życia") i "Liber divinorum operum" ("Księga dzieł Bożych").

Autorytet Hildegardy nie opierał się tylko na kwestiach religijnych. Była też uczoną. Interesowała się nie tylko teologią i filozofią, ale także muzyką i medycyną. Dzięki rozległej wiedzy oraz zdolnościom oratorskim była w stanie przekonać do siebie i swoich poglądów wiele początkowo nieprzychylnych jej osób. Pisała sporo o medycynie, nawiązując do greckiej teorii czterech żywiołów. Z czasem ta teoria została odrzucona przez naukę, ale w starożytności i średniowieczu była uznawana. Hildegarda napisała też cały traktat o szkodliwym bądź leczniczym wpływie roślin i minerałów. Jej botaniczne zainteresowania szczególnie skupiały się na ziołach. Ulubioną jej rośliną był koper. Bardzo ceniła jego właściwości.

Rosnący autorytet świętej sprawił, że często zapraszano ją na wizytacje w klasztorach, a także na... wykłady w różnych miejscach. W 1152 r. doszło do jej spotkania z cesarzem Fryderykiem I Rudobrodym (Barbarossą), którego wcześniej krytykowała.

Święta Hildegarda interesowała się także muzyką. Bardzo ceniła ten rodzaj sztuki, uważając ją za dar od Boga, i podkreślając jej rolę w liturgii. Zachęcała zakonnice do śpiewania. Co więcej sama komponowała. Jest najstarszą znaną z imienia kompozytorką! Skomponowała moralitet i liczne religijne, choć nie liturgiczne pieśni. Jej melodie zachowały się do naszych czasów. Pod koniec XX w. nastąpił nawet pewien renesans zainteresowania jej kompozycjami. Linki do nagrań do dwóch jej kompozycji:

https://www.youtube.com/watch?v=2fRN7Czrs8Q

https://www.youtube.com/watch?v=wGPZWUNwLG0

Święta Hildegarda z Bingenu zmarła 17 IX 1179 roku w Rupertsburgu. Została pochowana w podziemiach kościoła w Einbingenie.

Dość nietypową i dziwną sprawą jest kwestia uznania jej za świętą. Otaczający ją szacunek i opinia świętości sprawiły, iż w 1227 r. wszczęty został proces kanonizacyjny. W niejasnych okolicznościach proces został przerwany. Mimo to w XIV w. została wpisana do t. zw. martyrologium, czyli oficjalnego kościelnego spisu świętych. Ten dziwny, niejasny jej status trwał przez wiele stuleci. Dopiero w 1971 r. została wpisana do kalendarza liturgicznego, zaś w roku 2012 papież Benedykt XIV wykorzystał t. zw. kanonizację równoważną, czyli specjalny dekret papieski pozwalający na uznanie kogoś za świętego mimo nieukończonego procesu kanonizacyjnego. Jej wspomnienie przypada 17 IX. W tym samym 2012 r. Benedykt XIV ogłosił ją także doktorem Kościoła. Był to czwarty w dziejach Kościoła przypadek przyznania tego tytułu kobiecie. Wcześniej przyznano go św. Teresa z Avili, św. Katarzyna ze Sieny oraz św. Teresa z Lisieux, które jednak żyły później od św. Hildegardy.

Święta Hildegarda jest patronką języka esperanto, językoznawców i ogólnie naukowców.