Historia Egyeku

Jednym z miejscowości partnerskich Radzynia Podlaskiego jest Egyek.

Egyek jest miejscowością na Węgrzech, w komitacie Hajdú-Bihar, w powiecie Balmazújváros, położonym na Wielkiej Nizinie Węgierskiej, we wschodniej części Węgier, na południe od rzeki Cisy – drugiej pod Dunaju rzeki tego kraju. Jest oddalony 167 km na wschód od Budapesztu, 60 km na zachód od Debreczyna (stolicy komitatu Hajdú-Bihar), 61 km na południe od Miszkolca, 113 km na południowy wschód od Sarospataku, 130 km na północny zachód od najbliższego przejścia granicznego na granicy węgiersko-rumuńskiej (Nagykereki/Bors), 172 km na południowy wschód od najbliższego przejścia na granicy słowacko-węgierskiej (Lacacseke/Pribenik), 275 km na południe od przejścia na granicy polsko-słowackiej w Barwinku, 562 km na południowy zachód od Radzynia Podlaskiego.

Egyek zamieszkuje około 4850 osób. Mieszkańcy i władze bardzo dużą wagę przywiązują do pielęgnowania i kultywowania tradycji, szczególnie tradycji kulinarnych oraz tradycyjnej hodowli rodzimych ras koni, bydła, bawołów, owiec i świni "mangalicy".

Obszar ten był zamieszkały już w czasach prehistorycznych. Od odkrytego przez archeologów cmentarzyska popielnicowego pochodzi nazwa "kultury Egyek" obejmującej obszarem tereny północnych Węgier i południowej Słowacji.

Sama miejscowość założona została w średniowieczu. Nazwa pochodzi od rodziny Egyków. Wiadomo, że już w XII w. stał kościoł, zniszczony w XIII w. przez Mongołów. Po Egykach późniejszymi właścicielami były rodziny Ohati, Borczy, Linkai i Zelenay, a przez pewien czas także do biskupa Egeru.

W drugiej połowie XVI wieku mieszkańcy Egyeku przeszli na protestantyzm, co stworzyło dość paradoksalną sytuację. W 1700 roku doszło do specjalnej umowy między kapitułą przy biskupie a mieszkańcami. Z czasem jednak protestanccy mieszkańcy zaczęli się przenosić gdzie indziej.

W XIX wieku miały miejsce szeroko zakrojone pracy przy regulacji Cisy. Dały one zatrudnienie miejscowym, uwolniły okolicę od powodzi i dały dzięki temu ostatniemu nowe żyzne grunty.

Do 1876 roku osada należała do powiatu Szabolcs, a od tego roku do nowo powołanego powiatu Hajdú. Obecnie należy do powiatu Balmazújváros.

W czasie obu wojen światowych zginęło wielu mieszkańców Egyeku. Ofiarom I wojny światowej poświęcony jest pomnik ukazujący poległego żołnierza w ramionach Chrystusa.

W 1970 r. miejscowość została podniesiona do siedziby gminy.

Wśród zabytków Egyeku można wymienić wspomniany wyżej pomnik ofiar I wojny światowej, XVIII-wieczny kościół p. w. św. Józefa, figura św. Jana Nepomucena, stary cmentarz.

W 2001 r. nawiązana została współpraca między Radzyniem Podlaskim a gminą Egyek. Obie miejscowości stały się miejscowościami partnerskimi. Stosowna umowa partnerska została podpisana 13 IX 2001 roku. Od tego czasu było wiele wymian i wizyt. Dodatkowo 4 I 2008 r. podpisano Porozumienie o Współpracy Partnerskiej.