120. rocznica urodzin bł. Stanisława Starowieyskiego (11 V 1895)

Dziś mija 120. rocznica urodzin błogosławionego Stanisława Starowieyskiego, jednego z 108 męczenników z czasów okupacji niemieckiej.

Stanisław Kostka Starowieyski urodził się 11 V 1895 roku w Ustrobnej (obecnie woj. podkarpackie, pow. krośnieński) w rodzinie ziemiańskiej. Jego rodzice byli ludźmi religijnymi. Błogosławiony początkowo kształcony był w domu przez korepetytorów, potem uczył się w kolegium w Chyrowie (obecnie na Ukrainie). Tam wstąpił do Sodalicji Mariańskiej – przykościelnej organizacji szerzącej kult maryjny.

W 1914 r. został wcielony do armii austriackiej. Brał udział w walkach z Rosjanami i Włochami. Potem, już w polskich szeregach, brał udział w walkach z Ukraińcami (1918-1919) i bolszewikami (1919-1920). Za męstwo okazane w trakcie osłaniania odwrotu z Kijowa w 1920 r. otrzymał order Virtuti Militari. Odznaczono go także Krzyżem Walecznych. W dalszej części wojny nie brał udziału z powodu ran nóg i zachorowania na czerwonkę. Ledwo wyzdrowiał, a powikłania po chorobie i ranach miał do końca życia.

Po wyzdrowieniu i przejściu do cywila początkowo wrócił do rodzinnego majątku, potem jednak ożenił się i przeprowadził się do majątku rodziny swej żony w Łaszczowie (obecnie miasto w woj. lubelskim, pow. tomaszowskim). Dał się poznać jako dobry gospodarz, ale także jako człowiek aktywny społecznie oraz dbający o miejscową ludność. Pracownikom zapewniał godziwe wynagrodzenie oraz opiekę lekarską nad nimi i ich dziećmi. Sporą część dochodów z majątku przeznaczał dla ubogich i na działalność katolicko-społeczną.

Nadal działał w Sodalicji Mariańskiej i próbował zachęcać innych ziemian do większej pobożności. W 1937 r. zorganizował pielgrzymkę ziemian na Jasną Górę. Oprócz tego aktywnie działał w innej kościelnej organizacji – Akcji Katolickiej. W Polsce została założona w 1930 roku. W 1932 r. Stanisław Starowieyski został wiceprezesem, a w 1935 r. prezesem Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej (DIAK) w Lublinie. W 1937 r. uczestniczył w międzynarodowym kongresie ku czci Chrystusa Króla w Poznaniu. W drodze powrotnej wstąpił do Niepokalanowa, gdzie spotkał się z o. Maksymilianem Kolbe, z którym omawiał m. in. sprawę powołania centrali prasy katolickiej w Łaszczowie. W 1938 r. zorganizował na własny koszt pielgrzymkę lubelskiego zarządu DIAK na Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Budapeszcie.

Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. do Łaszczowa na krótko wkroczyła Armia Czerwona. Błogosławiony jako ziemianin został aresztowany, jednak udało mu się zbiec. Potem okazało się, że Łaszczów znajdzie się jednak pod okupacją niemiecką. Starowieyski mógł powrócić do majątku. Starał się nadal udzielać społecznie na tyle, na ile pozwalały realia okupacji. W praktyce ograniczało się do działalności charytatywnej. Nie trwało to jednak długo.

19 VI 1940 r. Stanisław Starowieyski został aresztowany przez Gestapo. Więziony był początkowo w więzieniu w Zamościu, potem w osławionym więzieniu na zamku lubelskim, w końcu wysłany do obozu koncentracyjnego. Początkowo był to obóz Sachsenhausen, potem Dachau. Ciężka praca i tortury, jakim był poddawany, coraz bardziej pogarszały jego stan zdrowia. Pomimo cierpienia jego wiara się nie zachwiała. Wedle świadectw miał nawet podnosić na duchu innych więźniów.

W końcu w wyniku ogólnego wycieńczenia Stanisław Kostka Starowieyski zmarł 13 IV 1941 roku. Ciało zostało spalone, jednakże Niemcy wydali urnę z prochami rodzinie. Zostały one pochowane na cmentarzu w Łabuniach.

W związku z tym, że Niemcy aresztowali i zadręczyli Stanisława Starowieyskiego dlatego, że był działaczem katolickim, uznany został za męczennika. Razem z 107 innymi męczennikami z okresu okupacji niemieckiej został beatyfikowany w 1999 roku, co ogłosił Jan Paweł II w czasie pielgrzymki do Polski. Co ciekawe, jest jednym z zaledwie kilku w tym gronie osób świeckich.

Błogosławiony Stanisław Kostka Starowieyski jest patronem Akcji Katolickiej w Polsce. Jego imię noszą Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Łaszczowie oraz Szkoła Podstawowa w Bratkówce koło Krosna.

Bratankiem błogosławionego Stanisława Starowieyskiego jest znany malarz Franciszek Starowieyski (1930-2009).