100. rocznica urodzin Edmunda Niziurskiego (10 VII 1925)

Dziś mija okrągła, 100. rocznica urodzin Edmunda Niziurskiego – polskiego pisarza, znanego przede wszystkim jako czołowego reprezentanta grupy autorów książek dla młodzieży.

Edmund Niziurski urodził się 10 VII 1925 roku w Kielcach. Ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W latach 1948-1951 był członkiem redakcji tygodnika "Wieś", potem wieloletnim współpracownikiem radia. Na łamach "Wsi" publikował swoje pierwsze utwory.

Pisywał powieści obyczajowe (m. in. "Salon wytrzeźwień" z 1974 r., "Eminencje i bałłabanacje" z 1975 r.), sensacyjne ("Przystań Eskulapa" z 1958 r.), jednak przede wszystkim znany jest jako autor powieści dla młodzieży. Pierwszą z nich była "Księga urwisów" z 1954 r., zawierająca jeszcze elementy komunistycznej socrealistycznej propagandy. Potem przyszły następne, m. in. "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa" (1959), "Awantura w Niekłaju" (1962), "Sposób na Alcybiadesa" (1964), "Siódme wtajemniczenie" (1970), "Klub włóczykijów" (1970), "Naprzód, wspaniali" (1971), "Awantury kosmiczne" (1978), "Przygody Bąbla i Syfona" (1993), "Pięć melonów na rękę" (1996). Poza powieściami tworzył też nowele i opowiadania dla młodzieży, zebrane w kilku tomikach, m. in. "Nikodem, czyli Tajemnica gabinetu" (1963) czy "Opowiadania" (1973).

Niziurski był członkiem Związku Literatów Polskich oraz Stowarzyszenia Twórców ZAiKS. W latach 1971-1982 należał do PZPR. Wystąpił na znak protestu przeciw wprowadzeniu stanu wojennego.

Jego powieści dla młodzieży cechują się dynamiczną, często sensacyjną fabułą, zrozumieniem problemów młodzieży, a także znakomitym, inteligentnym poczuciem humoru oraz maestrią w posługiwaniu się językiem polskim. Język używany przez bohaterów stanowi barwną mieszaninę slangu młodzieżowego, języka naukowego i autorskiej kreacji. Dydaktyzm jest dyskretny. Jego utwory mają na ogół charakter eskapistyczny, choć w "Awanturach kosmicznych" są ukazane w satyryczny sposób problemy związane z kryzysem i niedoborami socjalistycznej gospodarki, a z kolei "Pięć milionów na rękę" jest portretem Polski początku lat 90. z biedą, bezrobociem, cwaniactwem i przestępczością, ale też możliwościami dorobienia się.

Edmund Niziurski zmarł 9 X 2013 r. w Warszawie.