Dziś mija 160. rocznica urodzin Teodora Axentowicza, polskiego malarza ormiańskiego pochodzenia.

Urodził się 13 V 1859 roku w Braszowie (wtedy Austria, obecnie Rumunia) w rodzinie ormiańskiej. Gdy miał 3 lata, jego rodzina opuściła Siedmiogród i przeniosła się do Lwowa.

Już jako młodzieniec podejmował pierwsze próby malarskie, zaczął jednak studia na Politechnice Lwowskiej. Szybko jednak ją rzucił i zajął się na dobre malarstwem. Studiował je w Monachium, potem w Paryżu. Pracował dla francuskich czasopism jako ilustrator. W okresie pobytu w Anglii wykonywał kopie obrazów sławnych malarzy.

W 1894 r. współpracował z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem przy pracy nad Panoramą racławicką. W 1895 roku osiadł w Krakowie. Został profesorem w Szkole Sztuk Pięknych, przekształconej potem w Akademię Sztuk Pięknych. Przez pewien czas był nawet jej rektorem.

Axentowicz zasłynął przede wszystkim jako autor portretów kobiet perfekcyjnie wykonywanych w technice pastelu. Umiał świetnie oddać ich piękno, nierzadko z nutą tajemniczości. Obok urody potretowanych dam do osiągania takiego efektu używać potrafił też przedmiotów, które malował razem z nimi: sukien, kapeluszy, biżuterii, lusterek. Tworzyły one nastrój intymności i kobiecości wzmacniający nastrój danego dzieła. Można wymienić takie jego obrazy, jak Włoska kwiaciarka, Portret żony artysty, Dama w parku, Portret Janiny Poznańskiej, Portret kobiety, Czytająca, Rudowłosa, Dziewczyna z niebieskim dzbanem, Portret kobiety w futrze, Portret damy w czarnej sukni, Portret Zofii Brzeskiej, Portret dziewczyny na tle zimowego krajobraz, Portret damy z różą i inne.

Drugim po kobietach ulubionym tematem była kultura Hucułów - górali z ukraińskich Karpat. Namalował takie obrazy dotyczące tej tematyki, jak Pogrzeb huculski, Hucuł czy najbardziej znana Kołomyjka.

Namalował też kilka obrazów o tematyce patriotycznej (Pogrzeb legionisty, Ranny legionista). Dwóch jego synów służyło i walczyło w polskim mundurze: jeden z nich, Filip, w Legionach (zginął w 1915 r.), drugi, Jan (1898-1967), jako oficer już w wolnej Polsce.

Axentowicz zajmował się także grafiką ilustracyjną i projektowaniem plakatów wystaw. Był autorem projektu witrażu dla katedry ormiańskiej we Lwowie, który nie został zrealizowany.

Zmarł 26 VIII 1938 roku w Krakowie i tam został pochowany.

Galeria z jego niektórymi obrazami: