Dziś Kościół wspomina św. Małgorzatę z Antiochii Pizydyjskiej, męczennicę. Jest ona patronką kościoła i parafii w Ulanie-Majoracie - najstarszej parafii w powiecie radzyńskim.

Święta Małgorzata żyła na przełomie III i IV wieku. Była córką pogańskiego kapłana. Po śmierci matki oddał on ją pod opiekę piastunki, która była chrześcijanką. Pod jej wpływem także Małgorzata przyjęła chrześcijaństwo. Odrzuciła syna rzymskiego namiestnika, mówiąc, że jej oblubieńcem jest Jezus Chrystus. Tymczasem nastał czas srogich prześladowań chrześcijan za czasów cesarza Dioklecjana. Niedoszły teść świętej kazał ją poddać torturom przez szarpanie ciała hakami i przypalanie. Gdy to nic nie dało, została wtrącona do więzienia. Zapowiedziano jeszcze gorsze tortury. Wtedy miał się jej ukazać diabeł pod postacią smoka. Małgorzata przepędziła go znakiem krzyża świętego. Wytrwała w wierze. Wobec tego została ścięta. Dokładna data roczna jej śmierci nie jest znana, jednakże nastąpiła ona między 303 a 305 rokiem. Szybko pojawił się kult męczennicy. Została zaliczona do grona t. zw. czternastu wspomożycieli. W Polsce pod jej wezwaniem jest około 70 kościołów. Ciekawostką jest to, iż jej wizerunki można zobaczyć nie tylko na obrazach religijnych, ale także... herbach miast: Golubia-Dobrzynia, Nowego Sącza i Tucholi. Z kolei kościołów i parafii pod wezwaniem świętej Małgorzaty są też kościół i parafia w Ulanie-Majoracie w powiecie radzyńskim.

Jest to jedyna parafia pod wezwaniem tej świętej w całej diecezji siedleckiej. Ulańska parafia należy do najstarszych w regionie i jest najstarszą parafią na terenie obecnego powiatu radzyńskiego , starszą nawet od radzyńskiej. Dokładna data jej erygowania nie jest znana z całą pewnością, ale przyjmuje się, iż był to prawdopodobnie rok 1440. W Ziemi Łukowskiej parafiami na pewno starsze są tylko parafie w Łukowie, Kocku i Tuchowiczu, a prawdopodobnie starsze - parafie w Zbuczynie i Trzebieszowie.

Pierwszy kościół w Ulanie wzmiankowany jest już w roku 1418. Początkowo był to tylko kościół filialny parafii łukowskiej, dopiero później stał się parafialnym. Był to kościół drewniany. W 1602 roku jest on wspomniany jako będący w złym stanie. Z tego powodu w 1647 roku wybudowany nowy, również drewniany. Już pod koniec tego samego stulecia także o nim są wzmianki, iż jego stan jest zły.

W XVII wieku Ulan, który wcześniej był wsią królewską, został podzielony na 3 części: królewską, szlachecką i kościelną. Odrębny rozwój tych części wsi wiele dziesięcioleci później doprowadził do powstania trzech odrębnych wsi: Ulana-Majoratu, Ulana Dużego i Ulana Małego. Największą z tych wsi jest Ulan-Majorat. To on jest współcześnie siedzibą gminy w powiecie radzyńskim. To w nim także znajduje się kościół parafialny. Obecnie istniejąca murowana świątynia wybudowana została w ostatnich dekadach XVIII wieku. Budowę rozpoczęto w 1771 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza, księdza Ignacego Rudzińskiego według projektu Josepha Horscha. Już w 1781 roku kościół został konsekrowany i można było w nim odprawiać msze. Nie był jednak ukończony. Jeszcze z 1801 roku pochodzi wzmianka na ten temat. Ostateczne ukończenie budowy nastąpiło zapewne w następnych latach.

W 1859 roku zły stan świątyni, a zwłaszcza dachu, spowodował tymczasowe przykrycie go... strzechą. Dopiero podczas prac przeprowadzonych w latach 70. i 80. XIX wieku został przykryty blachą. Przy okazji ukończono fasadę i otynkowano cały budynek. Remonty przeprowadzano jeszcze w 1922 r., w latach 70. XX wieku, w 2002 r. oraz w roku 2016.

Kościół św. Małgorzaty w Ulanie-Majoracie usytuowany jest w środku wsi, tuż przy rozstaju dróg prowadzących do Stoku i Zarzeca Ulańskiego. Wzniesiono go na planie krzyża łacińskiego w stylu późnobarokowym. Jeśli chodzi o wyposażenie, zabytkowy jest ołtarz główny oraz ołtarze boczne w kaplicach bocznych, obrazy i rzeźby na nich się znajdujące, ambona (XVIII w.), chrzcielnica (XVIII w.), organy (1962 r., ale już zabytkowe), wmurowane w fasadę epitafium rodziny Gorazdowzkich (1855 r.), feletrony, drewniane schody prowadzące na chór (XVIII wiek!), katafalk (1 poł. XX w.), lampa (pocz. XX w.), monstranacje (1 połowa XVIII w. i 1 połowa XX w.), kielichy (XVIII w.) i kilka innych naczyń liturgicznych, wreszcie krucyfiksy (XIX i 1 poł. XX w.).

Radzyńskiego czytelnika zainteresować może, iż obrazy z ołtarza głównego kościoła w Ulanie namalował artysta dobrze znany z obrazów z radzyńskiego kościoła Trójcy Świętej, a mianowicie Józef Buchbinder. Spod jego pędzla wyszedł obraz "Święta Małgorzata" ukazujący patronkę kościoła i parafii oraz obraz "Trójca Święta". W przeciwieństwie do podejmującego ten sam temat obrazu z Radzynia ten z Ulana nie jest autorską kompozycją Buchbindera, ale kopią obrazu sławnego malarza Petera Paula Rubensa. Kopią jest również "Święta Małgorzata". W tym wypadku autorem oryginału jest Rafael. Został on zamówiony przez papieża Leona X jako prezent dla Małgorzaty z Angoulême, królowej Nawarry. Później trafił do Luwru. Tam w XIX wieku zobaczył go Adam Mickiewicz i uznał za jeden ze swoich ulubionych obrazów. Józef Buchbinder, tworząc kopię, dokonał paru zmian. Główny zarys kompozycji jest ten sam, ale został "przekręcony" na lewą stronę. Buchbinder odwrócił także kolory jej szat - niebieską suknię i czerwony płaszcz zastąpione zostały czerwoną suknią i niebieski płaszczem. Oprócz tego rysy twarzy świętej uczynione jeszcze delikatniejszymi.

Na głównym ołtarzu jest też obraz "Trójca Święta". To dzieło również jest kopią obrazu znanego malarza, a dokładnie Pietra Paula Rubensa. Inną kopię tego samego obrazu Rubensa można zobaczyć w kościele w Łapanowie w okolicach Bochni i Wieliczki.

Pośród obrazów wspomnieć można jeszcze "Matkę Bożą z Dzieciątkiem". To dzieło jest kilkadziesiąt lat starsze niż sam kościół, powstało bowiem w 1736 roku. Trochę późniejsze, ale też starsze od świątyni, bo z 1758 roku, są dwie "sukienki" czyli ozdobne nakładki na obraz.

W otoczeniu kościoła są zabytkowe obiekty z początku XX wieku - plebania, rzeźby przedstawiające Pana Jezusa i Matkę Bożą oraz dzwonnica z dwoma dzwonami, które pochodzą z lat 20. XX wieku i w przeciwieństwie do innych dzwonów z okolicy (n. p. z kościoła w Kąkolewnicy) nie zostały ukradzione i przetopione przez Niemców.

Do parafii św. Małgorzaty w Ulanie-Majoracie obecnie należą: Ulan-Majorat, Ulan Duży, Ulan Mały, Bedlno (to przy Żabikowie), Klębów, Krasew, Olszewnica (ta z gminy Borki), Rozwadów, Rzymy-Rzymki, Sętki, Skrzyszew, Sobole, Stok, Wierzchowiny, Wola Chomejowa, Zarzec Ulański, części wsi Kępki, część wsi Paskudy oraz część wsi Żyłki. Odpusty w święto patronalne, to jest wspomnienie św. Małgorzaty, na wspomnienie Michała Archanioła oraz w Święto Matki Bożej Częstochowskiej.

Zdjęcia: Justyna Kurowska