Święty Idzi

Dziś przypada kościelne wspomnienie świętego Idziego, jednego z t. zw. czternastu wspomożycieli.

Niewiele wiadomo na jego temat. Idzi żył na przełomie VII i VIII wieku. Urodził się około roku 645 w Atenach. Pochodził z zamożnej greckiej rodziny. Po śmierci rodziców rozdał majątek ubogim i zaczął żyć jako pustelnik. Nie dane było mu jednak żyć w samotności, bo rozeszła się fama o czynionych przez niego cudach. Dlatego postanowił się udać gdzieś daleko, gdzie nikt o nim nie słyszał. Wsiadł na statek i odpłynął aż na tereny dzisiejszej Francji. Osiadł w okolicach miasta Arles nad Rodanem (obecnie region Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, departament Delta Rodanu). Przez krótki czas pracował jako duchowny, potem znowu został pustelnikiem. Znowu jednak rozniosło się, że czyni cuda. Wieści te dotarły do uszu królów Franków i Wizygotów. Doszło do spotkań obu władców z Idzim. Król Wizygotów nawet ufundował klasztor, którego pierwszym opatem został święty.

Święty Idzi zmarł między rokiem 720 a 725. Jego kościelne wspomnienie przypada na 1 IX. Jego klasztor stał się po jego śmierci ośrodkiem jego kultu. Zaliczono go do grupy t. zw. czternastu wspomożycieli, czyli świętych będących szczególnie skutecznymi orędownikami u Boga. Święty Idzi jest patronem myśliwych, pasterzy, rybaków, handlarzy koni, rozbitków, epileptyków, chromych, rannych, grzeszników, łuczników, żebraków, zbłąkanych i matek karmiących. Jest wzywany także w razie chorób psychicznych i bezpłodności. Właśnie to ostatnie było przyczyną, dla którego polski książę Władysław Herman i jego żona, księżna Judyta, wysłali do klasztoru Saint-Gilles poselstwo z darami, prosząc, by zakonnicy przez wstawiennictwo świętego Idziego wymodlili książęcej parze syna. Modlitwy okazały się skuteczne. Książę i księżna zostali rodzicami. Urodzonym wtedy synem był książę Bolesław, w przyszłości zwany Krzywoustym. Wszystko to opisane zostało w spisanej na polecenie tego ostatniego kronice Galla Anonima. Dla większej podniosłości odnośny fragment został spisany wierszem. W XX wieku po przetłumaczeniu z łaciny na polski został ów wierszowany fragment zaadaptowany na piosenkę, którą śpiewała Ewa Demarczyk. Link do niej:

https://www.youtube.com/watch?v=zPLO03h7o_I

Przytoczone wyżej fakty miały wpływ na rozwój kultu świętego Idziego w Polsce. Pod jego wezwaniem są romańskie kościoły w Krakowie, Wrocławiu, Inowłodzu, Krobi i Tarczku. Co do kościoła w Inowłodzu istnieją przypuszczenia, że jako wotum za urodzenie Bolesława Krzywoustego został wybudowany na polecenie Władysława Hermana albo też przez samego Krzywoustego. Jest to jeden z najstarszych kościołów w Polsce, aczkolwiek dzisiejsza jego postać to w sporym stopniu rekonstrukcja z pierwszej połowy XX wieku. Pozostałe wymienione romańskie świątynie są nieco późniejsze, ale też bardzo stare, z XII lub XIII wieku. Święty Idzi jest patronem kilku polskich kościołów wzniesionych w późniejszych stuleciach, m. in. w Bydgoszczy, Głuczycach, Wyszkowie, Choceniu, Giebułtowie, Zakliczynie, Mikorzynie i Zrębicach. Te dwie ostatnie wymienione świątynie mają status sanktuariów.

Poza Polską pod wezwaniem świętego Idziego są m. in. katedry w Edynburgu w Szkocji i w Grazu w Austrii, kościoły w Pradze w Czechach czy w Lubece w Niemczech. We Francji jest mnóstwo miejscowości nawiązujących swą nazwą do imienia Idziego, które w tym kraju brzmi Gilles.