Święci Tymoteusz i Tytus

Dziś Kościół wspomina świętych Tymoteusza i Tytusa, współpracowników św. Pawła, adresatów listów apostolskich, które weszły w skład kanonu Pisma Świętego Nowego Testamentu.

Informacje na temat obu świętych są dość fragmentaryczne. Przyjmuje się, że Tytus urodził się w 2 r., zaś Tymoteusz w roku 17.

Tymoteusz pochodził z mieszanej rodziny. Jego babka Lois i matka Eunike były Żydówkami, natomiast ojciec Grekiem i poganinem. Rodzina mieszkała w Listrze, mieście w Azji Mniejszej (czyli na obszarach dzisiejszej Tucji). Święty Paweł w czasie jednej ze swych podróży misyjnych doprowadził do nawrócenia Lois, Eunike i Tymoteusza. Od tego czasu ten ostatni stał się jednym z jego najbliższych i najwierniejszych współpracowników. Paweł nazywał go swoim "synem" i "bratem". Tymoteusz towarzyszył mu w podróżach misyjnych, był przez "apostoła narodów" wysyłany w różnych misjach. Sam wyróżniał się szczerą, gorącą wiarą i dobrymi obyczajami, za co był chwalony przez mentora.

W końcu św. Paweł powierzył mu funkcję biskupa Efezu (miasto w Azji Mniejszej u wybrzeży Morza Egejskiego). Była to ważna placówka, prężnie rozwijająca się, ale też zagrożona wewnętrznym zamętem i herezjami. W okresie swego pierwszego uwięzienia (61-63 r.) święty Paweł napisał i wysłał do Efezu "List do Efezjan". Później, w okresie pomiędzy pierwszym a drugim uwięzieniem (63-67) wysłał "Pierwszy List do Tymoteusza". Paweł prosi go o czujność w sprawie heretyków i sekciarzy, czyni też rady odnośnie praktycznego zarządzania wspólnotą wiernych, pilnowania dobrych obyczajów, przymiotów duchownych, którzy powinni być stateczni, szczerze wierzący, wystrzegający się chciwości, pijaństwa, nieczystości i kłótliwości.

W okresie swojego drugiego uwięzienia św. Paweł wysłał "Drugi List do Tymoteusza". Wraca w nim do tematów poruszonych w pierwszym liście. Oprócz tego zwierza się ze świadomości zbliżania się własnej śmierci.

Oba listy do św. Tymoteusza weszły w skład kanonu Nowego Testamentu. Stało się tak też z "Listem do Tytusa". Jego adresat był chrześcijaninem nawróconym z pogaństwa. Mimo nacisków ze strony przywiązanych do tradycji żydowskich Paweł nie pozwolił go obrzezać. Tytus, podobnie jak Tymoteusz, był oddanym współpracownikiem Pawła, towarzyszącym mu niekiedy w podróżach oraz wykorzystywanym do różnych misji, n. p. dostarczenia do adresatów dwóch listów do Koryntian. Po założeniu gminy chrześcijańskiej na greckiej wyspie Krecie apostoł zostawił tam Tytusa. Stąd też św. Tytus nazywany bywa niekiedy "apostołem Krety". W okresie pomiędzy pierwszym a drugim uwięzieniem w Rzymie obok Pierwszego Listu do Tymoteusza święty Paweł wysłał też List do Tytusa. Jest on z ducha podobny listom do Tymoteusza. Św. Paweł ponownie ostrzega przez herezjami i sekciarstwem, nawołuje do podtrzymywania dobrych obyczajów i daje praktyczne rady. List do Tytusa jest zwięzły i należy do krótszych ksiąg biblijnych.

Późniejsze losy świętych Tymoteusza i Tytusa nie są dokładnie znane. Według jednej wersji św. Tymoteusz zmarł w roku 80, według innej – dopiero w 97. Tytus miał umrzeć w 96 roku. W przypadku obu są późne i niepewne wzmianki o męczeństwie.

Kościół zarówno św. Tymoteusza, jak też św. Tytusa wspomina 26 I.

Imię Tymoteusz pochodzi z greki i oznacza "czczącego Boga" ("timao" – "czcić", "Theo" – "Bóg"). Imię Tytus było imieniem łacińskim, jednym z najstarszych znanych imion rzymskich. Słowo oznaczało "dzikiego gołębia", ale miało od początku charakter metaforyczny i oznaczało po prostu mężczyznę.

W Polsce jest jeden kościół i parafia pod wezwaniem świętego Tymoteusza – kościół i parafia w Białężynie (obecnie woj. wielkopolskie, pow. poznański).