Święci Gerwazy i Protazy

Dziś Kościół wspomina Gerwazego i Protazego – dwóch świętych będących bliźniakami.

Na ich temat wiadomo bardzo niewiele. Wiadomo, że byli braćmi-bliźniakami, synami świętych Witalisa i Walerii. Rozdali majątek między ubogich. Potem zostali męczennikami za wiarę chrześcijańską. Gerwazy został pobity na śmierć ołowianymi prętami, Protazy – ścięty.

Nic więcej na ich temat nie wiadomo. Nie jest nawet pewne, kiedy zostali zabici. Według jednych przekazów byli męczennikami z I wieku i zginęli podczas prześladowań z okresu panowania cesarza Nerona, według innych – zginęli dopiero na początku IV wieku, podczas prześladowań podjętych za cesarza Dioklecjana.

Pewne jest za to, że IV wieku pojawił się ich kult. Objawili się świętemu Ambrożemu, biskupowi Mediolanu. Dzięki temu w 356 roku znalazł on ich ciała w czasie prac na terenie podziemi kościoła pod wezwaniem świętych Nabora i Feliksa. Polecił szczątki przenieść w ramach uroczystej procesji do kościoła. Od tego czasu pojawił się zwyczaj, że przeniesienie szczątków do kościoła oznaczało kanonizację. Dopiero w XII wieku Stolica Apostolska zastrzegła sobie kanonizacje świętych.

Po odkryciu ciał przez św. Ambrożego rozwinął się kult Gerwazego i Protazego. Ich kościelne wspomnienie przypada 19 VI. Są patronami Mediolanu, Breisachu w Niemczech, diecezji Lugano w Szwajcarii, dzieci i ludzi pracujących przy sianokosach, a także orędownikami dobrych zbiorów siana, przeciw kradzieży i krwawieniu. Pod ich wezwaniem jest zabytkowy kościół w stolicy Francji – Paryżu.

Nie są jedynymi świętymi bliźniakami. Są nimi też święci Kosma i Damian. Jednakże to do Gerwazego i Protazego żartobliwie nawiązał... Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”, nadając imiona Gerwazy i Protazy postaciom z tego poematu. Jest to żart, gdyż bohaterowie ci nie są bliźniakami, w ogóle nie są krewnymi, mało tego – nie znoszą się i są sługami skłóconych rodzin, bardziej zaciętymi niż ich panowie. Spokojna i zgodna ich rozmowa pod koniec epopei jest świadectwem pogodzenia się Sopliców z krewnymi Horeszków.