1050. rocznica bitwy pod Cedynią (24 VI 972)

Dziś mija 1050. rocznica bitwy pod Cedynią, pierwszej bliżej znanej polskiej bitwy.

Mieszko I, polski polski władca, który się ochrzcił, starał się utrzymywać przyjazne stosunki z potężnym z tym czasie Królestwem Niemieckim i rządzącym nim wtedy cesarzem Ottonem I. Dochodziło wszakże do jakichś granicznych zatargów, roszczeń do tych samych ziem. Z tego właśnie powodu Mieszko zobowiązał się płacić trybut „aż po Wartę”. Chodziło zapewne o jakieś sporne terytoria. W zamian cesarz zgodził się uznać go za sojusznika. Pomimo tego poddany niemieckiego monarchy – Hodon, margrabia Łużyc, wsparty przez Zygfryda, hrabiego Walbeck, podczas wyprawy przeciw Słowianom Połabskim uderzył także na terytoria pod władzą Mieszka. Wojskom Hodona i Zygfryda przeciwstawili się wojowie Mieszka. W pierwszym, bliżej nie znanym starciu niemieckim wojskom udało się zwyciężyć, ważniejsza była jednak druga bitwa. Została ona stoczona 24 VI 972 r. pod Cedynią nad Odrą.

Bitwa pod Cedynią miała dwie fazy. Na początku Polacy pod wodzą samego Mieszka bronili przeprawy przez Odrę. Gdy stało się jasne, że to się nie uda, zastosowali podstęp – pozorowaną ucieczkę. Ścigający ich Niemcy rozluźnili szyk. Wtedy z boku ze wzgórza spadł na nich atak rezerwowych oddziałów polskich pod wodzą Czcibora, brata Mieszka. Bitwa zakończyła się znakomitym polskim zwycięstwem. Poległa większość niemieckich rycerzy. Hodon i Zygfryd ledwo się uratowali.

Cesarz Otto I był niezadowolony z rozbicia wojsk swych poddanych przez słowiańskiego księcia, ponieważ jednak była to ich prywatna inicjatywa, nie przedsięwziął wyprawy odwetowej. Ograniczył się do wezwania Mieszka i Hodona przed swe oblicze, by ich rozsądzić, i potem zażądania od polskiego księcia wydania swego syna jako zakładnika.

Jest to pierwsza szerzej znana bitwa z udziałem Polaków. Wcześniej odbyła się wzmiankowana w źródłach jakaś bitwa z Wieletami, na czele których stał niemiecki banita Wichman, jednak nie jest znane jej miejsce, a tym bardziej dokładny przebieg. Jedno i drugie jest znane w przypadku bitwy pod Cedynią. Opisał ją niemiecki kronikarz Thietmar, który był synem wspomnianego Zygfryda i usłyszał o niej od ojca.

W 1972 r., w 1000. rocznicę bitwy, w Cedyni wzniesiony został upamiętniający ją pomnik. Znajduje się on na szczycie wzgórza, z którego przeprowadzono decydujący atak, obecnie noszącego nazwę Góry Czcibora.

Współcześnie Cedynia jest miastem w woj. zachodniopomorskim, pow. gryfińskim. Jest nie tylko miejscem historycznej bitwy, ale także najbardziej na zachód wysuniętym miastem Polski.