500. rocznica urodzin Andrzeja Patrycego Nideckiego (27 XI 1522)

Dziś mija okrągła, 500. rocznica urodzin Andrzeja Patrycego Nideckiego, filologa klasycznego, poetę łacińskiego, duchownego katolickiego i pisarza religijnego, a także oratora.

Andrzej Patrycy Nidecki urodził się 27 XI 1522 roku w Oświęcimiu. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Jego ojciec był właścicielem kamienicy w rodzinnym mieście. Nidecki kształcił się w szkole parafialnej w Oświęcimiu, potem w Krakowie. W 1546 roku trafił na dwór biskupa kujawskiego Andrzeja Zebrzydowskiego. Redagował jego listy i mowy. Od 1547 r. był kanonikiem kruszwickim, od 1551 roku – proboszczem w Szczurowej (obecnie woj. małopolskie, pow. brzeski), a od 1553 r. był t. zw. altarystą w Krakowie (miał pełnić posługę przy ołtarzu w jednym z krakowskich kościołów). Były to jednak synekury, bo święcenia kapłańskie przyjął dopiero w... 1573 roku. W tym czasie takie absurdy były możliwe, co wywoływało zgorszenie i było wykorzystywane przez powstające nowe wyznania protestanckie. Z drugiej strony po soborze trydenckim pojawił się w Kościele z jednej strony ruch odnowy, z drugiej – nurt polemik z protestantami. Nidecki, który w młodości był dość obojętny religijnie, z czasem stał się autentycznie religijny i został autorem pism krytykujących reformację i broniących katolicyzmu.

W 1554 r. rozpoczął studia na uniwersytecie w Padwie we Włoszech, które ukończył w 1559 roku. Podczas studiów tych zaprzyjaźnił się z Janem Kochanowskim. Wśród jego dobrych znajomych byli także Piotr Roizjusz, Stanisław Orzechowski i Łukasz Górnicki.

Od 1560 r. był sekretarzem króla Zygmunta II Augusta. W 1580 r. został kanonikiem krakowskim. W 1585 r. uzyskał nominację na biskupa wendeńskiego. Jego siedzibą było miasto Wenden w Inflantach (obecnie Kieś na Łotwie). Zmarł w Wolmarze w Inflantach (obecnie Valmiera na Łotwie) 2 I 1587 roku.

Był duchownym i sekretarzem królewskim, ale znany stał się głównie jako filolog klasyczny i pisarz. Był wydawcą, redaktorem i komentatorem pism słynnego starożytnego rzymskiego mówcy Cycerona. Dwa tomy jego mów wydał odpowiednio w 1561 r. w Wenecji i w 1583 r. w Krakowie.

Jak już było wspomniane wyżej, był też autorem pism apologetycznych sławiących katolicyzm i krytykujących protestantyzm - "Parallela Ecclesiae Catholicae cum haerticorum Synagogis" (1576) oraz "De Ecclesia vera et falsa libri" (1583). Oprócz tego pisał wiersze po łacinie. Stał się też znany jako autor przemów sławiących króla Stefana Batorego po zwycięstwach pod Połockiem (1579) i pod Wielkimi Łukami (1581) oraz po zawarciu kończącego wojnę z Moskwą rozejmu w Jamie Zapolskim (1583). Podczas ich układania wzorował się na podziwianym przez siebie Cyceronie. Z podziwem owe mowy skomentował Jan Kochanowski:

Patrycy królowi Stefanowi śpiewa te pochwały

Inne usta nie były godne opiewać króla tego.

Jak bowiem w wojowaniu król ów jest niepokonany,

Tak największa sława otacza wymowę Patrycego.