105. rocznica urodzin Heleny Marusarzówny (17 I 1918)

Dziś mija 105. rocznica urodzin Heleny Marusarzówny, polskiej narciarki i kurierki polskiego podziemia podczas okupacji niemieckiej.

Helena Marusarzówna urodziła się 17 I 1918 roku w Zakopanem. Miała liczne rodzeństwo. Pod wpływem braci, zwłaszcza Stanisława, zaczęła jeździć na nartach. Już w dzieciństwie zaczęła wykazywać spory talent w tej dziedzinie. Już jako dorosła odnosiła liczne sukcesy. Najlepsza była w slalomie i zjazdach. W latach 1936-1939 siedmiokrotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w narciarskich konkurencjach alpejskich.

Dzięki sukcesom sportowym stała się znana. Z racji urody dostała angaż jako dublerka w filmowej adaptacji opery "Halka" oraz jako modelka w pokazie mody zimowej.

Po wybuchu wojny i zajęcia kraju przez Niemców cała rodzina Marusarzów zaangażowała się w konspirację. Helena podobnie jak jej bracia Stanisław i Jan została kurierką na szlaku tatrzańskim z Zakopanego do Budapesztu, umożliwiając kontakt polskich podziemnych organizacji z Węgrami, które pomimo przynależności do państw Osi przymykały oczy na konspiracyjną działalność Polaków i stanowiły ważny jej ośrodek – łącznik między okupowanym krajem a krajami zachodnimi. Niestety w marcu 1940 roku w drodze do Węgier została zatrzymana przez żandarmerię słowacką, która wydała ją Niemcom. Więzili ją początkowo w Muszynie, potem w Nowym Sączu, a na koniec w Tarnowie. Przez cały kilkunastomiesięczny okres uwięzienia była bestialsko torturowana, ale pomimo tego nie zdradziła oprawcom niczego odnośnie działalności kurierskiej i szerzej podziemnej.

W końcu Niemcy rozstrzelali ją 12 IX 1941 roku w Pogórskiej Woli (obecnie woj. małopolskie, pow. tarnowski).

W 1958 r. jej ciało zostało ekshumowane i pochowane na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

Przez prezydenta Andrzeja Dudę została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

W całym kraju jest kilkadziesiąt ulic jej imienia, m. in. w Zakopanem, Krakowie, Łodzi, Bydgoszczy, Gdańsku, Tarnowie, Rzeszowie, Bełchatowie, Rybniku i wielu innych miejscowościach. Jest też patronką kilku szkół, m. in. w Warszawie, Szczyrku, Dusznikach-Zdroju, Pogórskiej Woli, Zębie. W latach 1946-1994 rozgrywany był upamiętniający ją Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Maruszarzówny.