100. rocznica śmierci św. bpa Józefa Pelczara (28 III 1924)

Dziś mija rocznica urodzin Józefa Pelczara – biskupa przemyskiego, świętego Kościoła Katolickiego.

Św. Józef Pelczar urodził się 17 I 1842 we wsi Korczyna w zaborze austriackim (obecnie siedziba gminy w powiecie krośnieńskim) w rodzinie chłopskiej. Rodzice, widząc jego smykałkę do nauki, postanowili, że po ukończeniu szkoły ludowej powinien kontynuować edukację. Pelczarowie byli ludźmi pobożnymi, co wpłynęło na ich syna. W szkole średniej postanowił zostać księdzem. W 1860 r. podjął naukę w seminarium w Przemyślu. Święcenia kapłańskie uzyskał w roku 1864.

Początkowo pracował jako wikary w parafii w Samborze (obecnie Ukraina), ale w 1866 r. jego przełożeni kościelni, podobnie jak wcześniej rodzice, uznali, że dobrze byłoby, gdyby kontynuował naukę i w związku z tym posłali go na studia do Rzymu. W roku 1869 uzyskał tam dwa doktoraty – z teologii i prawa kanonicznego, po czym wrócił do kraju. Ponownie znalazł się w seminarium w Przemyślu, tylko że już jako wykładowca. Potem uzyskał tytuł profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na krakowskiej uczelni pracował 22 lata (1877-1899).

W 1894 r, z jego inicjatywy powstało Zgromadzenie Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego – żeński zakon, którego członkinie potocznie nazywa się sercankami. Nazwa pochodzi stąd, iż mają one – podobnie jak inicjator powstania zakonu – szczególne nabożeństwo do Najświętszego Serca Pana Jezusa.

W 1899 roku Józef Pelczar został mianowany biskupem pomocniczym w diecezji przemyskiej, a rok później – biskupem diecezjalnym.

Jeszcze jako profesor UJ przykładał dużą uwagę do opieki nad ubogimi i chorymi. Z jego inicjatywy powstało wiele zakładów opiekuńczych.

Jako biskup bardzo przykładał się do pracy. Często przeprowadzał wizytacje, bardzo dbał o poziom umysłowy i moralny zarówno księży, jak i wiernych. Kontynuował też prowadzenie działalności dobroczynnej. Z jego inicjatywy powstawały ochronki dla dzieci, kuchnie dla ubogich, schroniska dla bezdomnych, szkoły gospodarcze dla dziewcząt.

Trzykrotnie zwoływał synody diecezjalne (synod – zjazd duchowieństwa) dla uregulowania różnych spraw. Warto dodać, że był to pierwszy synod od czasów I Rzeczypospolitej – zaborcy nie pozwalali bowiem na nie. Święty starał się rozpowszechniać i wcielać w życie naukę społeczną papieża Leona XIII, autora ważnej w dziejach tejże nauki encykliki "Rerum novarum".

Szeroko zakrojona działalność społeczna i aktywność nie stawały na przeszkodzie ani codziennemu, często trwającemu długo odmawianiu modlitw, ani pracy intelektualnej, święty był bowiem mistrzem sprawnej organizacji czasu.

Biskup Pelczar zostawił po sobie bogatą spuściznę pisarską. Są to dzieła dotyczące prawa kanonicznego, teologii, historii, modlitewniki i kazania. Spod jego pióra wyszły takie pozycje jak: "Pasterz według Serca Jezusowego, czyli ascetyka pasterska", "Rozmyślania o życiu kapłańskim", czy "Życie duchowe". Z książek tych do dziś korzysta się w seminariach. Cenił je bardzo Jan Paweł II.

Józef Pelczar zmarł w opinii świętości 28 III 1924 roku w Przemyślu.

W 1954 r. ruszył proces beatyfikacyjny. W roku 1991 Józef Pelczar został ogłoszony błogosławionym, a w 2003 – świętym. Jego wspomnienie przypada 19 I. Jest patronem archidiecezji przemyskiej, diecezji rzeszowskiej, zakonu sercanek i powiatu krośnieńskiego. Jego imię nosi seminarium duchowne w Rzeszowie oraz Papieski Kościelny Instytut Polski w Rzymie.