150. rocznica śmierci Karola Libelta (9 VI 1875)

Dziś mija okrągła, 150. rocznica śmierci Karola Libelta – polskiego działacza społecznego, naukowego i politycznego oraz filozofa.

Karol Libelt urodził się 8 IV 1807 roku w Poznaniu. W rodzinnym mieście ukończył szkołę średnią (Gimnazjum św. Marii Magdaleny), potem studiował filozofię, nauki matematyczno-przyrodnicze oraz filologię klasyczną w Berlinie.

W latach 1830-1831 brał udział w powstaniu listopadowym. Po jego upadku wrócił do zaboru pruskiego. Prowadził aktywną działalność naukową, społeczną i polityczną. Współpracował z czasopismami poznańskimi i warszawskimi. W 1841 r. należał do założycieli Towarzystwa Naukowej Pomocy oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. Stał się znanym filozofem, reprezentantem filozoficznego idealizmu, twórcą własnej odmiany mesjanizmu. Podkreślał znaczenie Słowian, zwłaszcza Polaków, przeciwstawiając ich Niemcom i ich filozofii, choć czerpał inspiracje także z Georga Hegla. Miał ambicję stworzenia filozofii narodowej. Uważa się, że miał wpływ na filozofię europejską.

Jako działacz polityczny Libelt był początkowo związany z Towarzystwem Demokratycznym Polskim, organizacją patriotyczną, która w przeciwieństwie do Hotelu Lambert, założonego przez arystokratę, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, stała na stanowisku konsekwentnie demokratycznym i opowiadała się ze zmianami społecznymi. Zaznaczyć należy, iż jego stanowisko w sprawach społecznych było w porównaniu do niektórych działaczy dość umiarkowane. W latach 40. narastająca radykalizacja nastrojów sprawiła, że zaczęto snuć plany zorganizowania powstania. Były one przedwczesne i źle zorganizowane, przez co policje państw zaborczych rozbiły w 1846 r. konspirację. Sam Libelt został aresztowany i po głośnym procesie w 1847 r. skazany na długoletnie więzienie. Wybuch "Wiosny ludów" i rewolucji w Berlinie, który wywołał na krótko nastroje polonofilskie, doprowadziły do jego uwolnienia. Po powrocie do kraju nadal był aktywny politycznie. Po stłumieniu przez Prusaków powstania wielkopolskiego z 1848 r. grupa działaczy politycznych, w tym Libelt zaangażowała się w legalnie działającą organizację – Ligę Polską. Działał w niej aż do jej delegalizacji przez Prusaków w 1850 roku. Z jej ramienia Libelt był w 1849 r. posłem do parlamentów pruskiego i ogólnoniemieckiego, starając się w nich działać na rzecz Polski. Uczestniczył też w Kongresie Słowiańskim w Pradze. Oprócz tego w latach 1849-1850 był też wydawcą "Dziennika Polskiego".

W 1850 r., po rozwiązaniu Ligi Polskiego i zamknięciu "Dziennika Polskiego" Libelt zamieszkał w odziedziczonym majątku ziemskim w Czeszewie (obecnie woj. wielkopolskie, pow. wągrowiecki). Od tego czasu ograniczył działalność. Stał się też odtąd zwolennikiem pracy organicznej.

Nie porzucił jednak całkiem działalności publicznej. W 1859 r. został znowu posłem do parlamentu pruskiego. Był nim do 1870 roku. W 1868 r. został wybrany na prezesa wspomnianego wyżej Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. Funkcję tę pełnił aż do śmierci.

Karol Libelt zmarł 9 VI 1875 r. w Brdowie (obecnie woj. wielkopolskie, pow. kolski). Pochowany został w Czeszewie.