20. rocznica śmierci Grzegorza Ciechowskiego (22 XII 2001)

Dziś mija okrągła, 20. rocznica śmierci Grzegorza Ciechowskiego, polskiego muzyka, kompozytora, poety, autora tekstów, pianisty, flecisty, wokalisty i lidera zespołu Republika.

Grzegorz Ciechowski urodził się 29 VIII 1957 r. w Tczewie. W rodzinnym mieście ukończył szkołę podstawową i liceum. Już w latach szkolnych zaczął rozwijać zdolności literackie i muzyczne, grać na pianinie i flecie. Występował w zespołach Nocny Pociąg i Jazz Formation.

W 1978 r. rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tam dołączył do stworzonej przez Jana Castora grupy muzycznej Res Publica. W 1980 r. to Ciechowski stanął na jej czele, zmieniając nazwę na Republika. Zespół publiczne występy zaczął w 1981 r. w Toruniu, a już w 1982 r. odbył serię koncertów w Warszawie. Szybko zyskał dużą popularność. Publiczności spodobała się zarówno ciekawe brzmienia muzyki, jak niebanalne, inteligentne teksty piosenek. W 1983 r. wydany został pierwszy album Republiki – "Nowe sytuacje". Co ciekawe, rok później wydany został album "1984" będący... anglojęzyczną wersją "Nowych sytuacji" z tekstami przetłumaczonymi na język angielski przez Annę Baranównę. W 1984 r. ukazała się też drugi polskojęzyczny album – "Nieustanne tango". Oprócz tego grupa wypuściła jeszcze single "Kombinat/Gadające głowy" oraz "Układ sił/Sexy doll".

Republika rozpadła się w 1986 roku. Od tego czasu przez kilka lat Ciechowski występował jako Obywatel GC. Pod tym szyldem wydał albumy "Obywatel GC" (1986), "Tak! Tak!" (1988), "Stan strachu" (1989) oraz "Obywatel świata" (1992). Ten ostatni album wydany został po reaktywacji Republiki w 1990 roku. Odtworzony zespół wydał płyty: "1991" (1991), "Siódma pieczęć" (1993), "Republika marzeń" (1995), "Masakra" (1998) i "Ostatnia płyta" (2002).

Oprócz tego w 1996 r. Ciechowski pod pseudonimem Grzegorz z Ciechowa wydał płytę "Ojdanadana".

Poza muzyką i tekstami pisanymi dla Republiki i innych projektów bezpośrednio z nim związanych Ciechowski napisał też szereg tekstów dla Justyny Steczkowskiej (pod pseudonimem Ewa Omernik), słowa do piosenki zespołu Lady Pank "Zostawcie Titanica", a także muzykę do filmów "Koncert" (1982), "Zero życia" (1987), "Stan strachu" (1989), "Obywatel świata" (1991), "Schloss Pompon Rogue" (1991), "The magic brothers" (1992), "Ojdanadana" (1996), "Moja Angelica" (1999), "Wiedźmin" (film kinowy; 2001), "Śmierć na 5" (2002) i "Wiedźmin" (serial; 2002).

Zaraz po skomponowaniu muzyki do "Wiedźmina" Grzegorz Ciechowski zmarł 22 XII 2001 roku w Warszawie w wyniku powikłań po operacji serca. Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Był człowiek bardzo zdolnym, który miał ogromny wkład w polską muzykę. Warto wspomnieć przynajmniej kilka jego utworów. Chyba najbardziej znanym jest piosenka "Biała flaga". Jest to znakomite artystyczne przedstawienie człowieka wiernego swoim przekonaniom, który obserwuje wokół siebie karierowiczostwo, konformizm i oportunizm, także wśród swoich znajomych. W momencie powstania kojarzyło się to z ludźmi dopasowującymi się do sytuacji po wprowadzeniu stanu wojennego, ale można to spokojnie odnieść do innych realiów.

https://www.youtube.com/watch?v=iYdYPSgxUeI

W zamyśle "dwuwarstwowym" utworem jest piosenka "Arktyka". Użyta metafora "ogarniania przez mróz" w pierwszej kolejności kojarzy się z dwojgiem ludzi, między którymi uczucie wygasło, którzy się nie kochają i ze sobą czule nie rozmawiają (a nawet nie rozmawiają w ogóle), ale jest też aluzją polityczną, szczególnie w kontekście wymienienia w tekście "Syberii" budzącej oczywiste skojarzenia.

https://www.youtube.com/watch?v=Nd-DXfv84gA

Podobnie dwojaki charakter metafory dostrzec można w piosence "Paryż-Moskwa 17:15". Można ten utwór rozumieć jako metaforę miłości dwojga ludzi bardzo od siebie różniących (tak bardzo jak dwa tytułowe miasta), ale można też rozumieć w rozumieniu politycznym jako nadzieję na upadek żelaznej kurtyny. W piosence tej obok tekstu warto też zwrócić uwagę na stronę muzyczną. Piosenka rozpoczyna się od bardzo dynamicznej, porywającej solówki na gitarze, zaś słowa słychać dopiero po upływie półtora minuty.

https://www.youtube.com/watch?v=w3CErtJTS34

"Tak, tak!", tytułowa piosenka płyty z 1988 roku, jest portretem człowieka pogrążonego w marazmie, który snuje wielkie plany, ma dobre chęci, ale niespecjalnie ma możliwości do działania albo problemy z przekuciem chęci w czyn. Zdaje sobie jednak z tego sprawę.

https://www.youtube.com/watch?v=yXf5lNKpicQ

Piosenka "Nie pytaj o Polskę" jest deklaracją patriotyzmu, dość nietypową, bo bez tytułu można by się nie domyślić się tego, bowiem na dosłownym poziomie tekst opowiada bowiem o miłości do kobiety. Oryginalne jest w tym rozbudowanie metafory, choć nie ona sama, bowiem personifikacja ojczyzny (Polski) jako kobiety pojawiała się w sztuce.

https://www.youtube.com/watch?v=zb9Obfsfhrw

Piosenka "Kombinat" jest ukazaniem dramatu jednostki wplecionej w jakiś bezduszny, nieludzki system.

https://www.youtube.com/watch?v=i8NINDlQ6KY

Piosenka "Odchodząc" jest poetyckim opisem cierpienia osoby, której małżeństwo (czy – szerzej – związek) się rozpadło.

https://www.youtube.com/watch?v=Iioi5LjzZo8

Czymś nietypowym, wręcz ekscentrycznym, jest wydana w 1996 roku piosenka "Piejo kury piejo". Jest to połączenie archiwalnych urywków śpiewu zmarłej w 1991 roku Anny Malec (śpiewaczki ludowej z okolic Biłgoraja) i piania kur z elektroniczną muzyką z modnymi w tym czasie bitami. Do tego dochodzi solówka na flecie. To zestawienie można nazwać śmiałym i ekstrawaganckim, ale nie kiczowatym, bo Ciechowski – występujący pod pseudonimem Grzegorz z Ciechowa – wszystko starannie zaaranżował. Utworowi towarzyszy teledysk ukazujący wyjazd rowerem mieszkającego na wsi ze swoją żoną starszego mężczyzny po zakup nowego kurczęcia do gospodarstwa.

https://www.youtube.com/watch?v=mw-boSbDiKg

Na zakończenie wymienić można "Mamonę". Piosenka ta jest genialną satyrą na sztukę bez duszy, tworzoną tylko dla pieniędzy. Wielu twórców pisze o miłości, a myśli tylko i wyłącznie o zarobku. Ciechowski przekornie napisał zabawny, przewrotny tekst, w którym narrator opowiada, że słuchana właśnie przez słuchacza piosenka została napisana, nagrana i wydana... wyłącznie dla pieniędzy.

https://www.youtube.com/watch?v=-R7qqsT6-T8