Święci Filip i Jakub Młodszy, apostołowie

Dziś Kościół wspomina dwóch z dwunastu apostołów – świętego Filipa oraz świętego Jakuba zwanego Młodszym albo Mniejszym, autora jednego z listów apostolskich. W kościele w Ostrówkach w powiecie radzyńskim zobaczyć można ich wizerunki.

Nie są znane daty urodzin obu apostołów. Filip pochodził z Betsaidy, miejscowości w Galilei, z której pochodzili także św. Piotr i św. Andrzej. Być może znali się, zanim Chrystus ich powołał. Na pewno Filip znał św. Bartłomieja. To właśnie zachętom Filipa ten ostatni zdecydował się – mimo początkowego sceptycyzmu – pójść i poznać Jezusa.

W Ewangeliach poza wymienianiem składu apostołów są jeszcze trzy inne wzmianki o św. Filipie. Był on mianowicie świadkiem cudu rozmnożenia chlebów i ryb, umożliwił grupie Greków spotkanie z Chrystusem, wreszcie podczas Ostatniej Wieczerzy prosił Jezusa, by pokazał jemu i pozostałym apostołom swego Ojca, na co niezadowolony Chrystus powiedział, że przecież poznając jego, poznają także Ojca. Ta deklaracja jest uważana za jedno z uzasadnień dogmatu o Trójcy Świętej.

Święty Jakub był synem Alfeusza Kleofasa oraz Marii, bratem drugiego apostoła, św. Judy Tadeusza, a także kuzynem samego Jezusa. Podczas wymieniania apostołów wymieniany jest jako jeden z ostatnich, co sugeruje, że mógł przyłączyć się do Chrystusa późno. Przydomki „Młodszy” i „Mniejszy” zostały mu nadane dla odróżnienia od drugiego apostoła o imieniu Jakub, syna Zebedeusza i brata św. Jana Ewangelisty. Określenie „Młodszy” nie odnosi się do wieku, tylko metaforycznie do znaczenia, bo św. Jakub Starszy obok swego brata Jana i św. Piotra należał jakby do węższego kręgu większego zaufania w obrębie apostołów.

Losy św. Filipa po Zmartwychwstaniu, Wniebowstąpieniu i Zesłaniu Ducha Świętego nie są pewne. Miał prowadzić ewangelizację w Grecji, w kraju Partów (Persji), a podobno nawet wśród Scytów, na terenach dzisiejszej Ukrainy, w dorzeczach Dniepru i Donu. Zginął śmiercią męczeńską w Azji Mniejszej, czyli na terenie obecnej Turcji, w mieście Hierapolis. Został tam ukrzyżowany, a potem jeszcze ukamienowany.

Nieco więcej wiadomo o świętym Jakubie Młodszym. Po Wniebowstąpieniu i Zesłaniu Ducha Świętego pozostał on w Palestynie i nawracał Żydów na chrześcijaństwo. Cieszył się niemałym autorytetem. W Dziejach Apostolskich jest wspomniane, że podczas soboru jerozolimskiego, rozstrzygającego kwestię, czy poganie nawracający się na chrześcijaństwo powinni zostać obrzezani i podporządkowywać się prawu żydowskiemu razem ze św. Piotrem użyli swego autorytetu dla rozstrzygnięcia sprawy na rzecz nieprzymuszania nowo nawróconych do przyjmowania żydowskich obyczajów. Uczynił to, mimo że początkowo miał inne zdanie i nawet wyrażał żal do św. Pawła, że ten nie nakłania nawracanych pogan do przyjęcia prawa mojżeszowego. W decydującym momencie zmienił jednak stanowisko.

W roku 57 św. Jakub gościł św. Pawła. Przyjął go życzliwie, ale poradził Pawłowi, aby dla bezpieczeństwa poddał się pewnym przepisom, które go obowiązywały jako Żyda.

Święty Jakub Młodszy jest też autorem listu apostolskiego, który wszedł do kanonu Pisma Świętego Nowego Testamentu. Ów list nie jest kierowany do żadnych konkretnych adresatów, zatem zapewne był rozsyłany do różnych gmin chrześcijańskich. W liście tym dominują pouczenia moralne. Apostoł zwraca uwagę, że należy umieć opierać się pokusom, powściągać swój język, nie ulegać pysze i chciwości. Ważnym wątkiem listu jest apel, by nie poprzestawać na samej wierze, ale dawać jej wyraz poprzez swe czyny. "Wiara bez uczynków jest martwa" - pisze święty. "Wierzysz, że jest jeden Bóg? Słusznie czynisz, lecz złe duchy także wierzą – i drżą" - dodaje.

Część Żydów wroga chrześcijaństwu na czele z arcykapłanem Annaszem w roku 62 zlinczowała świętego Jakuba poprzez ukamienowanie.

Święty Filip stał się patronem pilśniarzy i czapników, zaś święty Jakub Młodszy – dekarzy. Święty Filip jest patronem katedry w Birminghamie w Anglii. Obaj apostołowie są patronami kilkunastu kościołów i parafii w Polsce, m.in. kościoła i parafii w Żorach na Górnym Śląsku.

W kościele p. w. św. Stanisława w Ostrówkach w powiecie radzyńskim zobaczyć można obrazy przedstawiające obu apostołów.