Zabytkowe schody w powiecie radzyńskim

W dwóch miejscach w powiecie radzyńskim – w kościele w Ulanie-Majoracie i w pałacu w Branicy Radzyńskiej – są zabytkowe schody.

Według słownikowej definicji schody jest to „szereg stopni, często z poręczami, umożliwiający przechodzenie z jednego poziomu na inny” albo „konstrukcja złożona z szeregu stopni, umożliwiająca przejście na inny poziom budynku lub terenu”. Schody stały się konieczne, gdy ludzie zaczęli stawiać budynki o wielu kondygnacjach. Schody bywają też budowane w otwartej przestrzeni, jak na przykład w radzyńskim parku tuż obok Oranżerii.

Niektórzy dziwią się, dlaczego schody zwą się schodami, a nie "wchodami", jednak wynika to z tego, iż słowo to pochodzi od pierwotnej formy czasownika "wchodzić", jaką był czasownik "wschodzić", który obecnie używany jest jedynie w odniesieniu do Słońca, ewentualnie innych ciał niebieskich oraz roślin uprawnych. To ostatnie znaczenie też zresztą powoli wychodzi z użycia.

W powiecie radzyńskim są dwa przykłady zabytkowych schodów. Pierwszym z nich są drewniane kręcone schody w kościele p. w. św. Małgorzaty w Ulanie-Majoracie. Prowadzą one z kruchty na chór. Są niemal równie stare co sam ulański kościół, wykonane zostały bowiem jeszcze pod koniec XVIII wieku!

Schody w świątyni w Ulanie znajdują się w stosunkowo wąskiej klatce schodowej, dlatego nie mają będącej ich częścią poręczy. Jest tylko oddzielna poręcz w ścianie. Inaczej jest w przypadku drewnianych schodów w dawnym pałacu Korwin-Szlubowskich w Branicy Radzyńskiej. Znajdują się w dość dużej klatce schodowej w południowo-zachodniej części pałacu. Mają poręcz z ozdobną ażurową balustradą z ostrołukowych arkadek. Prowadzą na wieżę. Z ulańskimi schodami łączy je to, że też są kręte, choć nie aż tak jak te z kościoła. Zostały wykonane w 1884 oku, czyli w tym samym czasie co reszta branickiego pałacu.