50. rocznica śmierci Jana Cybisa (13 XII 1972)

Dziś mija okrągła, 50. rocznica śmierci znanego polskiego malarza Jana Cybisa.

Jan Cybis urodził się 16 II 1897 roku we Wróblinie (obecnie woj. opolskie, pow. prudnicki). Początkowo miał zostać prawnikiem, ale rzucił studia prawnicze na rzecz sztuki. W latach 1919-1921 studiował w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, potem (1921-1924) w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczyli go tam m.in. tak sławni malarze jak Józef Mehoffer czy Władysław Pankiewicz.

W 1923 roku Cybis wraz z grupą innych młodych malarzy stworzył grupę malarską, której członków nazwano kapistami od skrótowca KP oznaczającego "Klub Paryski". Nazwa wzięła się stąd, że ich celem był pierwotnie tylko zorganizowanie wspólnego wyjazdu do Paryża w celu dalszego kształcenia się. W 1925 r. kapiści utworzyli w stolicy Francji filię ASP w Krakowie. Skupiała ona zwolenników koloryzmu, czyli kierunku uznającego, że w obrazie gra kolorów jest istotniejsza niż kształt (forma i linie).

W 1932 r. odbyła się pierwsza indywidualna wystawa prac Cybisa. Z czasem zdobywał on coraz większe uznanie.

W 1934 r. Jan Cybis wrócił do Krakowa. W latach 1937-1939 był nauczycielem rysunku w liceum w Krzemieńcu. W 1945 r. został profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1948 r. został odsunięty od zajęć ze studentami ze względu na niechęć do podporządkowywania się socrealizmowi. Został jednak kusztoszem Muzeum Narodowego. W 1955 r. odzyskał prawo prowadzenia zajęć ze studentami, ale aż w Sopocie w tamtejszej Państwowej Wyższej Szkole Plastycznej. Do wykładania na ASP w Warszawie dopuszczono go z powrotem w 1957 roku.

Zmarł 13 XII 1972 roku w Warszawie i tam został pochowany na Powązkach.

Wykształcił własny styl nawiązujący do postimpresjonizmu Paula Cezanne'a. Malował głównie pejzaże i martwe natury. Paradoksalnie mimo przynależności do koloryzmu gama kolorów jego obrazów nie jest zbyt szeroka. Zależało mu raczej odpowiednim ich komponowaniu. Lubił kontrastować ciepłe i zimne kolory. Wśród jego obrazów wymienić można takie prace jak "Martwa natura czerwona" (1935), "Młyn w Suffczynie" (1949), "Bukiet i waza" (1955), "Ustka" (1964). Wywarł niemały wpływ na polskie malarstwo.

W 1973 r. ustanowiono nagrodę jego imienia. Jest patronem kilkunastu ulic w całym kraju (w Warszawie, Katowicach, Opolu, Bytomiu, Działdowie, Głogowie, Łapach, Kluczborku, Ostrowcu Świętokrzyskim, Prudniku i Śremie).

Najwięcej jego obrazów znajduje się w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, ale jest też pewna ich grupa znajdująca się w Muzeum Historycznym w Sanoku.