30. rocznica śmierci Edwarda Raczyńskiego (30 VII 1993)

Dziś mija okrągła, 30. rocznica śmierci Edwarda Raczyńskiego – prezydenta na uchodźstwie w latach 1979-1986.

Edward Bernard Raczyński urodził się 19 VII 1891 roku w Zakopanem jako syn Edwarda Aleksandra Raczyńskiego i Róży z Potockich. Pochodził z zamożnej i znaczącej rodziny arystokratycznej, której główną siedzibą był Rogalin (obecnie woj. wielkopolskie, pow. poznański). Rodzina była związana z zaborem pruskim, ale ojciec przyszłego prezydenta przeniósł się do zaboru austriackiego.

Edward Raczyński odbył za granicą, a konkretnie w Niemczech i Anglii, studia prawnicze. Doktorat z prawa uzyskał w Krakowie. Po krótkiej służbie w wojsku odrodzonej Polski w 1918 roku znalazł się w korpusie dyplomatycznym niepodległego państwa polskiego. Pracował w placówkach dyplomatycznych w Pradze i Genewie, był delegatem Polski w Lidze Narodów, reprezentantem Rzeczypospolitej na konferencji rozbrojeniowej w Genewie. W 1934 roku został ambasadorem Polski w Wielkiej Brytanii. Pełnił tę funkcję także po wybuchu wojny. W latach 1941-1943 był ministrem spraw zagranicznych w rządzie na uchodźstwie.

Po wojnie nie angażował się w spory polityczne dzielące emigrację, nie licząc wejścia w skład Rady Trzech, która miała zastąpić prezydenta Augusta Zaleskiego, którego w 1954 r. niemała część emigracji przestała uznawać. Raczyński starał się, wykorzystując dawne kontakty z politykami brytyjskimi, działać na rzecz Polski.

Szacunek, jakim był obdarzany, sprawił, że w 1979 roku mimo bardzo podeszłego wieku (88 lat!) został wybrany na prezydenta Polski na uchodźstwie. Okres, w którym był emigracyjnym prezydentem, przypadł na strajki 1980 roku, powstanie "Solidarności" i wprowadzenie stanu wojennego. W opozycji antykomunistycznej pojawiły się środowiska uważające, że władze emigracyjne należy uważać za prawowite. Jednak ich wpływ na sytuację w kraju był ograniczony. Mimo to Raczyński jako prezydent starał się wspomagać patriotów w kraju i mobilizować do tego polskich emigrantów.

W 1987 roku skończyła się prezydencka kadencja i Edward Raczyński ustąpił. Jego następcą został Kazimierz Sabbat.

Edward Raczyński zajmował się także działalnością społeczną. Był wykładowcą i prezesem Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego w Londynie. Założył Fundację im. Raczyńskich w Poznaniu. Wszystkie skarby rodowe przekazał państwu polskiemu.

Edward Bernard Raczyński zmarł 30 VII 1993 roku w Londynie. Szczątki zostały sprowadzone do Polski i pochowane w mauzoleum rodziny Raczyńskich w Rogalinie.

W 2018 r. w Teatrze Telewizji zrealizowano opowiadający o nim interesujący spektakl p. t. "Ostatni hrabia". Link do niego:

https://teatrtv.vod.tvp.pl/38528092/ostatni-hrabia-edward-bernard-raczynski