200. rocznica urodzin ks. Leopolda Moczygemby (18 X 1824)

Dziś mija okrągła, 200. rocznica urodzin księdza Leopolda Moczygemby, zakonnika i działacza społecznego, pioniera polskiego osadnictwa w Stanach Zjednoczonych.

Leopold Moczygemba urodził się 18 X 1824 roku w Płużnicy Wielkiej (obecnie woj. opolskie, pow. strzelecki) w rodzinie chłopskiej. Uczył się w Gliwicach i Opolu. Wstąpił do zakonu franciszkanów. W 1847 r. przyjął święcenia kapłańskie. Przez pierwsze kilka lat przebywał w klasztorze w Oggersheimie w południowych Niemczech (obecnie dzielnica miasta Ludwigsheim am Rhein). Poznał tam amerykańskiego biskupa, który szukał w Europie katolickich duchownych gotowych wyruszyć do Stanów Zjednoczonych, by pełnić tam posługę kapłańską. Ksiądz Moczygemba wyraził taką gotowość i uzyskał zgodę przełożonych z zakonu. Początkowo pracował wśród niemieckich imigrantów z Bawarii i Nadrenii. Potem wpadł na pomysł stworzenia w Teksasie osad, w których mieszkaliby Polacy z Górnego Śląska. Impulsem były wieści o nieurodzaju w jego rodzinnych stronach.

Ksiądz Moczygemba wykupił dużą ilość ziemi i zaczął sprowadzać osadników z Płużnicy Wielkiej, z której pochodził. Tak powstała osada o nazwie Panna Maria. Symbolicznym jej początkiem była Msza odprawiona w Wigilię Bożego Narodzenia w 1854 roku. Panna Maria była pierwszą polską osadą w Stanach Zjednoczonych. Potem powstały jeszcze dwie kolejne – Częstochowa i Kościuszko. W ten sposób ksiądz Moczygemba stał się pionierem polskiego osadnictwa w USA. Oczywiście Polacy mieszkali w Ameryce już wcześniej, ale nie w zwartych grupach.

Nie wszystko przebiegało tak gładko, jak początkowo mogło się wydawać. Warunki życia w nowym miejscu okazały się być bardzo ciężkie. Stąd też pojawiło się rozczarowanie i pretensje do założyciela. Podobno nawet zaczął obawiać się samosądu. Jednak pracowitość i wiara pomogły przezwyciężyć trudności. Ksiądz Moczygemba został z czasem odwołany przez kościelnych przełożonych i opuścił założone przez siebie osady.. Nie opuścił jednak Stanów Zjednoczonych. Przebywał wśród ludności polskiej i niemieckiej w stanach Nowy Jork, Indiana, Kentucky, Illinois, Wisconsin i Michigan. Założył wiele parafii, tworzył szkoły, uczestniczył w formowaniu się organizacji polskich katolików w USA. Był założycielem katolickiego seminarium duchownego imienia świętych Cyryla i Metodego w Orchard Lake w stanie Michigan.

Ksiądz Leopold Moczygemba zmarł 23 II 1891 roku w mieście Dearborn w stanie Michigan.

Pierwsze polskie osady pomimo wspomnianych wyżej trudności przetrwały. Dzięki brakowi tak częstego u Anglosasów rasizmu polscy osadnicy umieli dogadywać się z Meksykanami i Murzynami, a ci w zamian nauczyli ich uprawy bawełny. Panna Maria, Częstochowa i Kościuszko istnieją do dnia dzisiejszego. Część starszych mieszkańców nadal mówi po polsku gwarą śląską.