Zamknij

90. rocznica powstania ZUS

06:00, 24.10.2024 Szczepan Korulczyk
Skomentuj

Dziś mija 90. rocznica stworzenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Od końca XIX w. w Europie zaczęto tworzyć systemy ubezpieczeń społecznych. W Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. zaczęto wprowadzać kolejne ubezpieczenia. W pierwszej połowie lat 30. pojawił się pomysł, by scalić system ubezpieczeń. Po długich dyskusjach prasowych i sejmowych 28 III 1933 r. uchwalono ustawę o ubezpieczeniach społecznych, która weszła w życie 1 I 1934 roku. Pół roku później, 24 X 1934 roku prezydent Ignacy Mościcki rozpisał rozporządzenie o zmianie tej ustawy. W jego myśl do przewidzianych w ustawie celów powołano jedną, ogólnopolską instytucję – Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Objął on zarządzanie nad pięcioma ówczesnymi funduszami ubezpieczeniowymi: Funduszem Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników, Funduszem Ubezpieczenia Emerytalnego Pracowników Umysłowych, Funduszem Ubezpieczenia od Wypadków i Chorób Zawodowych, Funduszem Ubezpieczenia na Wypadek Braku Pracy dla Pracowników Umysłowych oraz nad Ogólnym Funduszem Ubezpieczenia na Wypadek Choroby i Macierzyństwa. Poza centralą w Warszawie działało też pięć oddziałów terenowych w Krakowie, Królewskiej Hucie (obecnie Chorzowie). Lwowie, Poznaniu i Łodzi. Do najważniejszych zadań ZUS należały: ustalanie uprawnień do świadczeń długoterminowych oraz ich wypłata, administrowanie majątkiem ubezpieczenia emerytalnego i wypadkowego, prowadzenie akcji zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, lecznictwo i profilaktyka oraz koordynacja, kontrola i uzupełnianie działalności ubezpieczalni społecznych, nadzór nad ubezpieczalniami społecznymi.

Podczas II wojny światowej ZUS został całkowicie zlikwidowany nad terenach zajętych przez ZSRR oraz na obszarach okupacji niemieckiej bezpośrednio wcielonych do III Rzeszy. Na terenie Generalnego Gubernatorstwa pozwolono działać Zakładowi w postaci mocno okrojonej. ZUS został reaktywowany po II wojnie światowej. Komuniści przejściowo zlikwidowali go jednak w 1955 roku, na wzór Związku Radzieckiego jego zadania powierzając związkom zawodowym oraz Ministerstwu Pracy. W 1960 r. ZUS został jednak reaktywowany i od tego momentu istnieje do dnia dzisiejszego. W 1999 r. wprowadzona została reforma emerytalna wprowadzająca t. zw. drugi filar ubezpieczeń w postaci prywatnych ubezpieczalni społecznych. Pomysł ten jednak okazał się być nieudany.

Współcześnie ZUS zbiera składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne; przyznaje i płaci emerytury, renty, renty rodzinne, zasiłki; sprawdza, czy ktoś jest chory czy zdrowy i czy może pracować; wysyła na rehabilitację.

Poza centralą w Warszawie funkcjonują 43 oddziały terenowe, którym podlegają inspektoraty i (mniej rozbudowane) biura terenowe. Struktura organizacyjna nie pokrywa się z podziałem administracyjnym kraju. Radzyń jest siedzibą inspektoratu. Mieści się w budynku przy ul. Armii Krajowej wybudowanym w latach 70. i rozbudowanym w latach 90. XX wieku.

(Szczepan Korulczyk)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%