Wacław z Szamotuł

Jednym z najwybitniejszych polskich kompozytorów jest Wacław z Szamotuł.

Nie jest znana dokładna data jego urodzin. Stało się to między 1520 a 1526 rokiem. Najczęściej podaje się rok 1524, ale to tylko przypuszczenie. W każdym razie jest możliwe, że w ubiegłym roku minęła okrągła, 500. rocznica jego urodzin. Pochodził prawdopodobnie, jak wskazuje jego przydomek, z Szamotuł, miasta w Wielkopolsce.

Wacław z Szamotuł kształcił się w Kolegium Lubrańskiego w Poznaniu, a potem w Akademii Krakowskiej. W latach 1545-1547 był sekretarzem kasztelana trockiego Hrehorego Chodkiewicza. Potem aż do 1555 r. był nadwornym kompozytorem na dworze króla Zygmunta II Augusta. W 1555 r. przeszedł na kalwinizm i przeniósł się na służbę Mikołaja Radziwiłła "Czarnego". Dokładna data śmierci kompozytora, podobnie jak data urodzin, nie jest znana. Prawdopodobnie był to rok 1560.

Jako kompozytor Wacław z Szamotuł znany jest z muzyki komponowanej do wierszy Andrzeja Trzecieskiego, motetów, psalmów, pieśni religijnych. Skomponował 3 motety: "Ego sum pastor bonus", "In te Domine speravi", "Nunc scio vere". W jego dorobku były też większe formy muzyczne – ośmiogłosowa "Msza", "Oficja" i "Lamentacje". Zaginęły one jednak w zawieruchach wojennych. Do naszych czasów przetrwały tylko urywki.

Wacław z Szamotuł był kalwinistą, ale jego muzyka była słuchana i ceniona przez ludzi różnych wyznań. XVII-wieczny pisarz i historyk, ksiądz (katolicki) Szymon Starowolski, stwierdził, że Polacy nie musieliby Włochom zazdrościć Giovanniego Palestriny i innych kompozytorów, gdyby Wacław z Szamotuł nie umarł młodo. Przytoczoną opinię Starowolskiego podzielają znawcy muzyki. Wacław z Szamotuł nazywany jest najwybitniejszym polskim kompozytorem sprzed XIX wieku. Sławny XX-wieczny kompozytor Henryk Mikołaj Górecki "zacytował" fragment utworu Wacława w jednym ze swoich dzieł. Na koniec artykułu zamieszczam linki do wykonania kilku utworów jego bohatera.

"Modlitwa, gdy dziatki spać idą" ("Już się zmierzcha"): https://www.youtube.com/watch?v=K_e2aXHnmi4

"In te Domine speravi": https://www.youtube.com/watch?v=x1MjBoY30SA

"Ego sum pastor bonus": https://www.youtube.com/watch?v=CMs5sFcKe4Q

"Powszednia spowiedź": https://www.youtube.com/watch?v=hQ4zTorQBic