220. rocznica śmierci ks. Grzegorza Piramowicza (14 XI 1801)

Dziś mija 220. rocznica śmierci ks. Grzegorza Piramowicza, polskiego duchownego, pedagoga, działacza oświatowego i pisarza ormiańskiego pochodzenia.

Grzegorz Piramowicz urodził się 25 XI 1735 roku we Lwowie w rodzinie kupieckiej ormiańskiego pochodzenia. Uczył się w jezuickich szkołach we Lwowie i w Łucku. W 1754 roku sam wstąpił do zakonu jezuitów. Pracował jako wychowawca synów kasztelana Józefa Potockiego. Jednemu z nich, Janowi, towarzyszył w podróżach po Europie.

W latach 1770-1773 Piramowicz wykładał filozofię w kolegium jezuickim we Lwowie, tym samym, w którym wcześniej sam się uczył.

W 1773 roku rozwiązany został zakon jezuitów. Grzegorz Piramowicz został zwykłym księdzem. Musiał zmierzyć się ze skutkami likwidacji zakonu, który prowadził liczne szkoły. Dla uporania się z powstaniem tej wyrwy powołano Komisję Edukacji Narodowej. Ksiądz Piramowicz od 1773 roku aż do roku 1794 był jej sekretarzem, a także wizytatorem i współtwórcą ustawodawstwa szkolnego. Był jednym z najaktywniejszych pracowników Komisji.

Oprócz tego w latach 1775-1787 Piramowicz był też sekretarzem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.

W 1787 r. opublikował książkę "Powinności nauczyciela, mianowicie zaś w szkołach parafialnych" (skrócony tytuł: "Powinności nauczyciela"). Zalecał, by obok przekazywania wiedzy nie zaniedbywać aktywności fizycznego, zajęć praktycznych (z zakresu rolnictwa, rzemiosła, gospodarstwa domowego) a także wychowania patriotycznego i obywatelskiego. Dużą wagę przywiązywał do edukacji dziewcząt. Poza "Powinnościami nauczyciela" Piramowicz był też autorem podręczników, wśród których wymienić można takie pozycje jak "Wypisy z autorów klasycznych" (1777-1780), "Dykcjonarz starożytności dla szkół narodowych" (1779) "Elementarz dla szkół parafialnych" (1785), "Wymowa i poezja" (tomy 1 i 2 – 1792 r., tom 3 – pośmiertnie w 1819 r.) "Wymowa i poezja dla szkół narodowych" (1792) i "Nauka obyczajowa dla ludu" (1801).

Ksiądz Piramowicz udzielał się też na niwie literackiej. Był autorem kilku wierszy opublikowanych w czasopiśmie "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, przekładów bajek Fedrusa, a także przedmowy do zbioru napisanych przez 3 autorów artykułów o tematyce literackiej "Listy krytyczne o różnych literatury rodzajach i dziełach".

Grzegorz Piramowicz był też wciąż duchownym. W 1774 roku został proboszczem w parafii p. w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Michała Archanioła w Kurowie. Niezależnie od tego od 1785 roku był także proboszczem w parafii p. w. Znalezienia Krzyża Świętego i św. Andrzeja w Końskowoli.

W 1797 r. pod naciskiem Austriaków zrezygnował z probostwa w obu tych parafiach. Został za to mianowany proboszczem parafii p. w. św. Mikołaja w Międzyrzecu (obecnie Międzyrzecu Podlaskim). Pozostał nim do śmierci. Zmarł w Międzyrzecu 14 XI 1801 roku. Pochowano go w krypcie pod kościołem w Kurowie.

Na temat ostatniej parafii ks. Piramowicza był już artykuł na naszym portalu:

https://radzyninfo.pl/pl/545_historia/224623_parafie-sw-mikolaja-w-okolicach-radzynia.html